Jakie prawa i obowiązki ma pracodawca?

Ważnym obowiązkiem pracodawcy jest stworzenie sprzyjających warunków pracy pracownikowi i dbanie o jego rozwój zawodowy.

Podstawowym prawem pracodawcy jest zatrudnienie pracownika, a obowiązkiem przedstawienie zakresu obowiązków, a także wskazanie pracownikom ich praw (art. 94 § 1).

Prawa zatrudniającego

Pracodawca ma prawo żądać od pracownika podania podstawowych danych osobowych (art. 22¹ § 1-2).

W sytuacji gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, którzy nie są objęci zakładowym lub ponadzakładowym układem zbiorowym pracy, pracodawca ustala regulamin wynagrodzenia (art. 77² § 1).

Przywilejem pracodawcy jest udzielanie pracownikom nagród i wyróżnień (art. 105).

Jeśli pracownik złamał postanowienia umowy dotyczące zakazu konkurencji, pracodawca ma prawo ubiegać się o wyrównanie przez pracownika poniesionych szkód (art. 101¹ § 2).

Organizacja miejsca pracy

Obowiązkiem pracodawcy jest zorganizowanie pracy pracownikowi w taki sposób, by mógł maksymalnie wykorzystać czas swojej pracy oraz posiadane kwalifikacje i predyspozycje.

Pracodawca powinien zadbać w szczególności o zmniejszenie uciążliwości związanej z wykonywaniem prac monotonnych i rutynowych.

Środowisko pracy powinno wykluczać możliwość dyskryminacji i mobbingu (art. 94 § 2; art. 94³ § 1-4).

Pracodawca jest również odpowiedzialny za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. W celu udowodnienia sprawowanej kontroli konieczne jest odpowiednie przygotowanie zakładu pracy oraz udział pracowników w szkoleniach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 94 § 4).

Wynagrodzenie i inne czynności formalne

Wynagrodzenie za pracę wypłacane powinno być w odpowiedni sposób, z zachowaniem obowiązujących terminów (art. 94 § 5). Jeśli pracodawca ma taką możliwość powinien również zadbać o zaspokojenie potrzeb socjalnych pracownika.

Do formalnych czynności, o których nie może zapominać pracodawca zaliczyć można konieczność prowadzenia i właściwego przechowywania akt osobowych oraz dokumentów dotyczących nawiązanego stosunku pracy (art. 94 § 8-9)

Warunki wspierające rozwój pracownika

Pracodawca powinien pamiętać o wspieraniu pracownika w podnoszeniu jego kwalifikacji zawodowych. Osoby, które posiadają odpowiednie wykształcenie i dopiero wkraczają na drogę kariery zawodowej muszą mieć możliwość pracy w warunkach, które ułatwią im podjęcie pierwszej pracy i przystosowanie się do niej (art. 94 § 6-7).

W sytuacji rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracodawca ma obowiązek wydania pracownikowi świadectwa pracy na zasadach opisanych w art. 97. Kodeksu Pracy (zobacz tekst ustawy).