Wskaźnik pH krwi określa, czy w organizmie zachowana jest równowaga kwasowo-zasadowa. Zbyt wysokie lub zbyt niskie pH krwi może świadczyć o nieprawidłowej pracy, np. ciężkiej niewydolności nerek i płuc. Aby zbadać pH krwi, przeprowadza się badanie krwi zwane gazometrią.
Badanie równowagi kwasowo-zasadowej i wymiany gazowej, czyli gazometria, polega na pobraniu krwi z tętnicy udowej lub promieniowej lub z opuszki palca lub płatka ucha. Podczas analizy próbki krwi oznacza się m.in. pH krwi.
Prawidłowy wynik pH dla krwi tętniczej to wynik z przedziału 7,35-7,45. Dla krwi żylnej norma wynosi 7,32-7,42. Niższe wyniki mogą świadczyć o kwasicy, czyli zbyt dużej ilości kwaśnych substancji we krwi albo obniżonej ilości substancji zasadowych, np. anionów wodorowęglanowych. Wyższe wyniki natomiast pozwalają zdiagnozować zasadowicę, nadmiar zasad we krwi.
Inne parametry, które są oznaczane w gazometrii, pomagają zdiagnozować postać kwasicy lub zasadowicy oraz przyczyny nieprawidłowego pH krwi. Te parametry to:
Dzięki analizie tych czynników można np. zdiagnozować, czy kwasica lub zasadowica ma charakter metaboliczny czy oddechowy. Zbyt wysokie pCO2 świadczy o kwasicy, a zbyt niskie o zasadowicy oddechowej. Zbyt wysokie stężenie jonów HCO3 to symptom zasadowicy, a zbyt niskie – kwasicy metabolicznej.
Hemoglobina glikowana jest związkiem powstającym wskutek przyłączenia się do hemoglobiny glukozy. Zbyt wysokie wartości tego wskaźnika zwiększają ryzyko powikłań cukrzycy: retinopatii, chorób nerek, a w przypadku cukrzycy typu 2 – niewydolności serca czy katarakty. Hemoglobina glikowana, w skrócie HbA1c jest parametrem umożliwiającym sprawdzenie na jakim poziomie kształtowało się stężenie glukozy we krwi w ciągu ostatnich trzech miesięcy. Jest to ważny wskaźnik, który pozwala określić czy zastosowane u diabetyka leczenie przebiega prawidłowo. Czym jest hemoglobina? Hemoglobina należy do elementów składowych erytrocytów. W organizmie pełni bardzo ważną funkcję – transportuje tlen do wszystkich komórek i tkanek. W wyniku procesów przemiany materii , hemoglobina łączy się z glukozą warunkując powstanie hemoglobiny glikowanej. Zależność jest prosta – im wyższy poziom cukru we krwi, tym większa ilość glukozy przyłączy się do hemoglobiny powodując, iż HbA1c ulega podwyższeniu. Normy hemoglobiny glikowanej i wysokie HbA1c Oznaczenie hemoglobiny glikowanej pełni rolę monitorowania czy pacjent prawidłowo kontroluje swoją cukrzycę i czy leczenie przebiega właściwie. U osoby zdrowej wartość HbA1c wynosi 5 procent. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne określiło normy HbA1c dla osób chorujących na cukrzycę z zaleceniem by wartość tego parametru była równa lub niższa od 6,1-6,5 procenta. Sygnałem alarmowym, który świadczy o konieczności zmiany postępowania leczniczego jest wartość hemoglobiny glikowanej ponad 7 procent. Opracowano również normy dla diabetyków z uwzględnieniem różnych typów cukrzycy. Rodzaj cukrzycy Kobiety ciężarne – stężenie równe lub mniejsze 6% (42 mmol/mol). Cukrzyca typu 1 - stężenie...
Kreatynina to związek chemiczny powstający podczas przemiany kreatyny, białka budulcowego komórek mięśniowych. Jeśli nerki działają prawidłowo, kreatynina niemal całkowicie usuwana jest z krwi dzięki filtracji w kłębuszkach nerkowych. Badanie stężenia kreatyniny we krwi Stężenie kreatyniny we krwi informuje o sprawności wydalniczej nerek. Prawidłowa wartość kreatyniny wynosi: 0,6 – 1,3 mg/dl albo 53 – 115 μomol/l. Podwyższone stężenie kreatyniny może wskazywać na rozwijającą się chorobę nerek. Jednak samo oznaczenie stężenia kreatyniny nie zawsze wystarczy, żeby postawić trafną diagnozę. U osób o większej masie mięśniowej występuje naturalnie wyższe stężenie kreatyniny niż u osób o mniej rozbudowanych mięśniach. Różnice w tym zakresie zależą też od płci (u mężczyzn wyższe niż u kobiet) i wieku (u osób młodszych większe niż u starszych). W związku z tym obniżony lub podwyższony poziom kreatyniny, o ile nie przekracza normy, nie zawsze musi być objawem stanu chorobowego. Żeby dokładniej ocenić to, czy nerki prawidłowo pełnią swoją funkcję filtracyjną, badanie stężenia kreatyniny uzupełnia się często tzw. „klirensem kreatyniny”. Klirens kreatyniny, czyli badanie stężenia kreatyniny w moczu i krwi Klirens kreatyniny pozwala na dokładniejszą ocenę funkcjonowania nerek. Badanie wymaga oznaczenia stężenia kreatyniny w dobowej zbiórce moczu i we krwi pobranej na koniec zbiórki moczu. Klirens, czyli współczynnik oczyszczania krwi z kreatyniny, to stosunek stężenia kreatyniny we krwi do jej stężenia w moczu. Klirens kreatyniny – o czym świadczą wyniki badania? W ciągu minuty przez nerki powinno przepływać od 80 do 120 ml krwi. Dlatego prawidłowe wyniki powinny zawierać się pomiędzy 80 a 120 ml/min. Kiedy stężenie kreatyniny we krwi...
Mocznik to produkt końcowy przemiany białek w wątrobie. Jest on usuwany z organizmu przede wszystkim za pomocą nerek, z moczem. Sama obecność mocznika we krwi nie świadczy o chorobie nerek. Można ją podejrzewać dopiero wtedy, kiedy stężenie mocznika jest zbyt wysokie. Zbyt duże stężenie mocznika a choroby nerek Stężenie mocznika w krwi zdrowych osób dorosłych wynosi 15-40 mg/dl lub 2,0-6,7 mmol/l. Zbyt niskie stężenie mocznika we krwi może świadczyć o chorobach wątroby lub niedoborach białkowych. Zbyt wysokie stężenie mocznika może być natomiast skutkiem upośledzonej filtracji kłębuszkowej i stanowić objaw chorób nerek, m.in.: niewydolności nerek i kamicy nerkowej. Oprócz nieprawidłowych wyników badań krwi o chorobach nerek świadczą też objawy takie, jak: rzadsze lub częstsze oddawanie moczu, ból przy oddawaniu moczu, krew w moczu, ból pleców pod żebrami, wysokie ciśnienie krwi, zmęczenie, obrzęki kończyn, obrzęki wokół oczu, zwiększenie masy ciała, problemy z oddychaniem, wymioty, biegunki. Wysokie stężenie mocznika – nie tylko w chorobach nerek Nie zawsze jednak wzrost stężenia mocznika we krwi świadczy o niewydolności nerek. Jego przyczyną mogą być też: dieta bogata w białko, rozpad tkanek pod wpływem urazów i oparzeń, odwodnienie, nadczynność tarczycy, gorączka, stosowanie niektórych leków, np. paracetamolu, furosemidu, acyklowiru, glikokortykosteroidów. Stężenie mocznika wzrasta ponadto z wiekiem. Diagnostyka chorób nerek W celu zdiagnozowania chorób nerek zazwyczaj oprócz mocznika bada się także stężenie kreatyniny we krwi. Jest ona uznawana za bardziej diagnostyczną, ponieważ w mniejszym stopniu zależy od diety i innych czynników...
