Pedagogika emancypacyjna, czyli niezależność na poziomie indywidualnym, kulturowym i strukturalnym
Pedagogika emancypacyjna to koncepcja prawnika, edukatora i działacza społecznego - Paulo Freire, autora książki „Pedagogika uciśnionych” wydanej w 1970 r. w Stanach Zjednoczonych. Koncepcja powstała w latach 60. i 70. Pedagogika emancypacyjna stanowi krytykę modelu nauczania, w którym nauczyciel jest wszystkowiedzącym mistrzem, zaś uczeń odtwarza to, czego dorosły każe mu się nauczyć.
Pedagogika emancypacyjna to koncepcja prawnika, edukatora i działacza społecznego - Paulo Freire, autora książki „Pedagogika uciśnionych” wydanej w 1970 r. w Stanach Zjednoczonych. Koncepcja powstała w latach 60. i 70. Pedagogika emancypacyjna stanowi krytykę modelu nauczania, w którym nauczyciel jest wszystkowiedzącym mistrzem, zaś uczeń odtwarza to, czego dorosły każe mu się nauczyć.
Paulo Freire – propagator pedagogiki emancypacyjnej
Paulo Freire to Brazylijczyk urodzony w 1921 r., autor koncepcji alfabetyzacji dorosłych (umiejętność pisania była niezbędna do udział w wyborach). W 1964 r. Freire został wydalony z kraju, do którego wrócił po szesnastu latach. Brazylijczyk twierdził, że konieczne jest samouświadomienie uciśnienia przez władzę – nie ma możliwości, by emancypować się za innych.
Pedagogika emancypacyjna – założenia
Pedagogika emancypacyjna opiera się na podmiotowości człowieka – to uczeń jest jednostką nadrzędną w procesie edukacji. Niedozwolona jest jakakolwiek społeczna przemoc. Do podstawowych postulatów pedagogiki emancypacyjnej zalicza się następujące założenia:
- edukacja bankowa to antywzór – sytuacja, w której nauczyciel przekazuje z banku wiedzy depozyt uczniowi jest niedopuszczalna, ponieważ zabija kreatywność i chęć do nauki;
- informacje zdobywane w szkole powinny być spójne z praktyką społeczną (pomagać w rozwiązywaniu codziennych problemów);
- należy kierować się własną świadomością, zamiast bezrefleksyjnie przyjmować zdanie autorytetów;
- uczeń powinien mieć poczucie sprawczości – jego los jest w jego rękach.
Pedagogika emancypacyjna była wyrazem buntu wobec narzucania człowiekowi tego, co ma myśleć – zarówno w aspekcie politycznym, jak i oświatowym. Entuzjaści pedagogiki emancypacyjnej chcieli zniesienia władzy i wprowadzenia reform. Wolność i wyzwolenie to podstawowe hasła tej koncepcji. Teoria Paulo Freire zapoczątkowała reformy oświaty w państwach na całym świecie.