Badania przesiewowe – dla kogo, w jakim wieku są zalecane?
Badania przesiewowe, inaczej skrining, to działania mające na celu wykrycie chorób u osób najczęściej znajdujących się w grupach podwyższonego ryzyka.
Badania przesiewowe, inaczej skrining, to działania mające na celu wykrycie chorób u osób najczęściej znajdujących się w grupach podwyższonego ryzyka.
Badania przesiewowe prowadzą do wczesnego postawienia diagnozy. Nie zawsze są one jednak trafne. Często badania dają uczucie złudnego poczucia bezpieczeństwa u pacjenta.
Typy badań przesiewowych
Badania przesiewowe dzieli się na dwa rodzaje:
- badania w grupie wysokiego ryzyka (np. gdy w rodzinie zdiagnozowano chorobę nowotworową),
- badania na całej populacji (np. u osób w określonym wieku).
Zobacz także
Przykładowe typy badań:
- Próba tuberkulinowa – przeprowadzana w celu rozpoznania gruźlicy.
- Badania alfa-fetoproteinowe – przeznaczone dla kobiet w ciąży w celu rozpoznania nieprawidłowości płodu.
- Badania cytologiczne pochwy – w celu wykrycia raka szyjki macicy.
- Mammografia – w celu rozpoznania raka piersi.
- Kolonoskopia – przeznaczona na rozpoznanie raka jelita grubego.
- Test Becka – pomaga zdiagnozować depresję.
Badania przesiewowe u noworodków
Noworodki w Polsce są objęte programem obowiązkowych i darmowych badań przesiewowych. Za ich koordynację odpowiada Instytut Matki i Dziecka. Są przeprowadzane w ośmiu ośrodkach w całym kraju, do których szpitale wysyłają przygotowane próbki. Ośrodki te znajdują się w Warszawie, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu, Szczecinie i Wrocławiu.
Badania przesiewowe noworodków są nastawione na wykrywanie takich niebezpiecznych chorób, jak:
- fenyloketonuria - która prowadzi do gromadzenia się w organizmie nadmiaru aminokwasu fenyloalaniny,
- hipotyreoza - czyli wrodzona niedoczynność tarczycy,
- mukowiscydoza – która zaburza działanie gruczołów,
oraz kilkadziesiąt innych wrodzonych wad metabolizmu.
Zalety i wady przeprowadzania badań przesiewowych
Badania przesiewowe mogą uratować życie. Największą ich zaletą jest to, że wykrywają choroby we wczesnych stadiach rozwoju. Pozwala to na lepsze i mniej inwazyjne ich leczenie. Niestety nie są to badania, które dają 100% pewności. Zdarza się, że u osób zdrowych diagnozowane są schorzenia, których nie mają.
Kiedy przeprowadzić badania przesiewowe?
Badania przesiewowe powinno się przeprowadzać w każdym wieku. Polskie prawo nakazuje wykonanie ich u każdego narodzonego dziecka. Szczególnie ważne jest zlecanie badań, jeśli w rodzinie występują przypadki zachorowań na choroby nowotworowe. Niestety w związku z ich wysoką ceną, nie każdy może pozwolić sobie na systematyczne ich wykonywanie. Pakiet badań przesiewowych może kosztować nawet dwa tysiące złotych.
- Nie robiłaś jeszcze USG? Dowiedz się, kiedy warto wykonać USG dopochwowe.
- Mikrofalówki są szkodliwe? Odkrywamy, dlaczego mikrofalówka i promieniowanie mikrofalowe są niezdrowe.
- Czym jest CT? Oto najważniejsze informacje o tomografii komputerowej.