Cechy motoryczne człowieka – czym są, za co odpowiadają i jak je kształtować? Przykładowe ćwiczenia

Cechy motoryczne rozwijają nie tylko sportowcy. Wytrzymałość, szybkość, siła, gibkość i zręczność to podstawowe umiejętności, które ćwiczy się na zajęciach z wf-u w szkołach. Ich opanowanie warunkuje nie tylko sprawność fizyczną, ale także prawidłowy rozwój psychiczny.

W dorosłym życiu poprawianie motoryki pomaga utrzymać zdrowie oraz właściwą ruchomość mięśni, kości i stawów. Sporty, które bazują na wzmacnianiu zdolności motorycznych, kształtują sylwetkę.

Dlaczego cechy motoryczne są ważne?

Motoryczność można definiować jako ogół czynności, które odpowiadają za aktywność ruchową człowieka. Jest ona przedmiotem badań naukowych z dziedziny antropomotoryki i jednym z głównych kierunków naturalnego rozwoju człowieka odbywającego się już od najmłodszych lat. Na motorykę składają się głównie siła, szybkość i wytrzymałość, czyli zdolności kondycyjne, ale również zdolności poboczne, takie jak gibkość, zręczność czy koordynacja ruchowa. Cechy motoryczne nie wiążą się wyłącznie ze sferą fizyczną funkcjonowania człowieka, lecz także z aspektem poznawczym, sensorycznym, społecznym, emocjonalnym i intelektualnym. Dlatego właśnie duży nacisk na rozwijanie umiejętności motorycznych kładzie się w przedszkolu, gdzie dzieci uczestniczą m.in. w zajęciach z rytmiki, gimnastyki oraz wykonują prace manualne polegające np. na wycinaniu, rysowaniu czy nawlekaniu koralików.

Cechy motoryczne: siła – ćwiczenia

Siła jest jedną z najczęściej ćwiczonych zdolności motorycznych wśród ludzi dorosłych. Już plany zajęć sportowych w szkole, zwłaszcza dla chłopców, uwzględniają wiele różnych aktywności siłowych, m.in. rzuty piłką lekarską sprzed klatki piersiowej. Aby jednak na poważnie wziąć się za wzmacnianie swojej siły, trzeba zacząć uprawiać sport sylwetkowy, oczywiście według profesjonalnie opracowanego planu treningowego, ponieważ przy ćwiczeniach siłowych układ kostno-ruchowy poddawany jest bardzo dużemu obciążeniu, które może być niebezpieczne. Taki sport zwiększa masę mięśni i poprawia ich wytrzymałość. Fitness z użyciem ciężaru, np. body pump, to forma ruchu wymagająca solidnej (10–15-minutowej) rozgrzewki oraz zabezpieczenia stawów stabilizatorami. Przy podnoszeniu sztangi nie należy przesadzać z ilością powtórzeń – optymalna ilość to 8 razy w serii. Każda partia mięśni powinna być ćwiczona raz w tygodniu.

Cechy motoryczne: wytrzymałość – ćwiczenia

Ćwiczenia wytrzymałościowe mają na celu poprawienie wydolności oddechowej i uzyskanie odporności na zmęczenie. Stabilizują pracę układu krążenia i aktywują wiele grup mięśniowych jednocześnie, dzięki czemu uczą utrzymywania kontroli nad własnym ciałem. Najpopularniejszym treningiem na wytrzymałość są długodystansowe biegi z krótkimi przerwami między seriami. Można też wykonywać ćwiczenia interwałowe, czyli polegające na zmianach intensywności wysiłku (np. od rozgrzewki przez sprint po trucht) lub rozpocząć przygodę ze ścianką wspinaczkową. Ta ostatnia, coraz chętniej wybierana forma aktywności, oprócz tego, że zwiększa wytrzymałość, pomaga poprawić koordynację ruchową.

Cechy motoryczne: szybkość – ćwiczenia

Aby polepszyć ostatnią ze zdolności kondycyjnych – szybkość – trzeba postawić na trening z dynamicznymi powtórzeniami, które zwiększają hipertrofię, czyli wzrost poprzeczny mięśni. Ważna jest też duża częstotliwość ruchów (skoków, startów do sprintu, reakcji na sygnały, np. dźwięk gwizdka). W czasie treningu szybkościowego dochodzi do maksymalnej aktywizacji centralnego układu nerwowego, czyli zwiększenia poziomu hormonu adrenaliny. To z kolei wzmaga produkcję glukozy. Ćwiczenia na szybkość warto więc połączyć z siłowymi, zwłaszcza, że – jak wiadomo – im większa masa mięśniowa, tym większe tempo można osiągnąć podczas biegu.