Przyczyny oraz objawy niedoboru żelaza – jak go wyleczyć, zanim doprowadzi do anemii
Niedobór żelaza jest najczęstszą przyczyną niedokrwistości (anemii). Stężenie żelaza we krwi obniżają krwawienia, np. podczas miesiączki, a także krwawienia w układzie pokarmowym związane z obecnością wrzodów żołądka. Niedobór tego pierwiastka występuje też często u kobiet w ciąży. Objawami braku żelaza są m.in. bladość, przewlekłe zmęczenie i problemy z koncentracją.
Niedobór żelaza jest najczęstszą przyczyną niedokrwistości (anemii). Stężenie żelaza we krwi obniżają krwawienia, np. podczas miesiączki, a także krwawienia w układzie pokarmowym związane z obecnością wrzodów żołądka. Niedobór tego pierwiastka występuje też często u kobiet w ciąży. Objawami braku żelaza są m.in. bladość, przewlekłe zmęczenie i problemy z koncentracją.
Stężenie żelaza we krwi można zwiększyć dzięki suplementacji oraz włączeniu do diety potraw, które dostarczają tego pierwiastka.
Stężenie żelaza we krwi normy
Stężenie żelaza we krwi oznacza się na podstawie badania krwi. O tym, czy stężenie żelaza jest u danej osoby prawidłowe, można wnioskować na podstawie ilości ferrytyny, białka gromadzącego zapasy żelaza, we krwi. Norma ferrytyny dla kobiet wynosi 10-200 μg/l, dla mężczyzn 15-400 μg/l. Wyniki, które są niższe, mogą świadczyć o niedokrwistości, wyniki wyższe, m.in. o hemochromatozie, chorobie metabolicznej, w przebiegu której organizm nadmiernie wchłania żelazo z pożywienia.
Jakie są najczęstsze przyczyny niedoboru żelaza w organizmie
Do nadmiernej utraty żelaza najczęściej prowadzą krwotoki wewnętrzne, np. związane z wrzodami dwunastnicy lub żołądka, żylakami przełyku, pęknięciem błony śluzowej przełyku, a także chorobą nowotworową tych odcinków układu pokarmowego. Do ubytku żelaza może też prowadzić krwawienie towarzyszące żylakom i polipom odbytu lub nowotworom jelita grubego.
U kobiet niedobór żelaza najczęściej wynika ze zbyt obfitych lub zbyt długich krwawień miesięcznych, podczas których traci się więcej niż 80 ml krwi. Jeśli okres trwa 5 dni, to dziennie nie powinno się tracić więcej niż 16 ml krwi. Podpaska wchłania na ogół ok. 3-5 ml krwi w zależności od grubości i konstrukcji. Jeżeli zatem dziennie trzeba zmieniać podpaski częściej niż 4-5 razy tylko dlatego, że szybko nasiąka krwią, można mówić o zbyt obfitym okresie.
Niedobór żelaza może także występować u kobiet w ciąży, szczególnie w drugiej połowie. Wynika to ze stale zwiększającego się zapotrzebowania na ten pierwiastek zarówno u matki, jak i rozwijającego się dziecka. Kobieta w ciąży potrzebuje dziennie 25-30 mg żelaza.
Również u kobiet, które nie są w ciąży, a także u mężczyzn przyczyną niskiego stężenia żelaza we krwi może być dieta uboga w ten pierwiastek. Kobiety, które miesiączkują, potrzebują ok. 15-20 mg żelaza dziennie, mężczyźni – ok. 15-17 mg. Kobiety, które przeszły menopauzę ok. 12-14 mg. Na niedobór żelaza wynikający z błędów dietetycznych narażone są szczególnie osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja i bulimia.
Najczęstsze objawy niedoboru żelaza
Niedobór żelaza objawia się najczęściej ciągłym zmęczeniem i osłabieniem. Innymi objawami są: bladość skóry i błon śluzowych (np. dziąseł), bóle i zawroty głowy, problemy z koncentracją i uwagą, szybkie męczenie się. Jeśli niedobór żelaza jest długotrwały, do tych objawów mogą dołączyć: tachykardia, czyli przyspieszenie akcji serca, suchość skóry, łamliwość włosów i paznokci.
Produkty bogate w żelazo oraz suplementy żelaza
Żelazo w jedzeniu jest najłatwiej przyswajalne, dlatego podstawowym sposobem leczenia jego niedoborów jest zmiana diety. Warto jeść: orzechy (przede wszystkim laskowe, włoskie i nerkowce), wątróbkę, kaszę gryczaną, soczewicę, fasolę, buraki ćwikłowe, szpinak, por, natkę pietruszki, pomidory, ryby, suszone owoce, pestki dyni i słonecznika. Zawierają one dużą ilość żelaza oraz witamin i pierwiastków ułatwiających jego przyswajanie, m.in. witaminy z grupy B, witaminę C, E, a także miedź i cynk.
Farmakologiczne suplementy żelaza dostępne są często bez recepty w postaci tabletek i kapsułek. Najbezpieczniej jest jednak stosować je po konsultacji z lekarzem, ponieważ przyjmowane w nadmiarze mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia chorób wątroby, stawów i układu krążenia.
- Jesteś ciągle senna? To może być zbyt niski poziom hemoglobiny. Zobacz, jakie są przyczyny i objawy niskiej hemoglobiny i dowiedz się, jakie badania wykonać.
- Czujesz się ciągle zmęczona? Sprawdź, czy powinnaś zbadać MCHC, czyli średnie stężenie hemoglobiny w erytrocytach.