Czy odwodnienie organizmu zawsze wygląda tak samo?
Wyróżnia się 3 rodzaje odwodnienia organizmu: hipertoniczne, hipotoniczne i izotoniczne. Różnią się one między sobą przyczynami występowania oraz proporcjami utraconych składników.
Wyróżnia się 3 rodzaje odwodnienia organizmu: hipertoniczne, hipotoniczne i izotoniczne. Różnią się one między sobą przyczynami występowania oraz proporcjami utraconych składników.
Najczęstsze konsekwencje odwodnienia to zawroty i bóle głowy, zaburzenia mowy i funkcji poznawczych. Zbyt mała ilość wody w organizmie może też doprowadzić do zaburzeń rytmu serca, zmiany ciśnienia krwi i spadku masy ciała.
Odwodnienie hipertoniczne: podczas upału i przy wysiłku
Do odwodnienia hipertonicznego, czyli hiperosmolarnego, dochodzi kiedy utrata wody z organizmu jest większa niż utrata elektrolitów (jonów sodu znajdujących się w płynach organizmu). Na skutek odwodnienia hipertonicznego wzrasta stężenie sodu w osoczu oraz zmniejsza się objętość płynów wewnątrzkomórkowych i pozakomórkowych. Przyczyną odwodnienia hipertonicznego może być:
- niewystarczające spożycie wody,
- utrata wody przez skórę, na przykład podczas upału lub przy wysiłku fizycznym,
- utrata wody przez nerki: przy przewlekłych chorobach i niewydolności nerek,
- brak pragnienia w skutek upośledzenia tego fizjologicznego odruchu.
Przy odwodnieniu hipertonicznym należy uzupełniać niedobory wody płynami bez elektrolitów. W poważniejszych przypadkach konieczne może być podanie roztworu glukozy.
Odwodnienie hipotoniczne: skutek wymiotów i biegunki
O odwodnieniu hipotonicznym (hipoosmolarnym) mówi się, jeśli ilość utraconych elektrolitów jest większa niż niedobór wody. Spada wtedy poziom sodu w organizmie, a woda z wnętrza pozakomórkowego przemieszcza się do wnętrza komórki. Odwodnienie hipotoniczne jest spowodowane:
- utratą elektrolitów z przewodu pokarmowego: wymiotami, biegunkami, przetokami pooperacyjnymi i jelitowymi,
- utratą elektrolitów przez skórę, na przykład przy gorączce czy rozległych oparzeniach,
- utratą elektrolitów przez nerki: chorobami nerek, niedoczynnością kory nadnerczy, przedawkowaniem leków moczopędnych,
- utratą elektrolitów z jam ciała: nakłuciami jamy opłucnej i otrzewnej.
Przy odwodnieniu hipotonicznym konieczne jest uzupełnianie niedoborów sodu. Jeśli do odwodnienia doszło gwałtownie, podaje się roztwór chlorku sodu.
Odwodnienie izotoniczne: za mało płynów
Odwodnienie izotoniczne (izoosmolarne) polega na utracie takiej samej ilości elektrolitów i wody. W skutek odwodnienia tego typu zmniejsza się objętość płynu pozakomórkowego, ale ilość płynu wewnątrzkomórkowego pozostaje bez zmian. Najczęstsze przyczyny odwodnienia izotonicznego to:
- ograniczenie spożycia wody i elektrolitów,
- biegunka,
- wymioty,
- nadmierna potliwość.
Przy odwodnieniu izotonicznym ważne jest równomierne uzupełnianie zarówno wody, jak i elektrolitów. Jony sodu można przyjmować w postaci tabletek i napojów izotonicznych lub wzbogacić dietę w sód i potas. Zaleca się jedzenie pomidorów, bananów i suszonych moreli.
- Dynamiczna równowaga organizmu to homeostaza czyli warunek zdrowia. Poznaj, mechanizmy utrzymania homeostazy.
- Czy wiesz, co przyspiesza regenerację organizmu? Przeczytaj: l-arginina: działanie, dawkowanie, skutki uboczne.
- Na skutek odwodnienia organizmu, może dojść do zaburzeń wodno-elektrolitowych. Zobacz, do czego prowadzą i jak leczyć zaburzenia wodno-elektrolitowe.