Osobowość neurotyczna: kiedy lęk kieruje życiem

Osobowość neurotyczna cechuje osoby, które dręczy lęk. Często są to lęki z przeszłości, niekiedy spowodowane wypartymi ze świadomości wydarzeniami.

Wydarzenia, które wywołały dużą frustrację, gniew lub przewrotnie – zaskoczenie czy przerażenie rzutują na późniejsze zachowanie i budują osobowość neurotyczną. Neurotyk (człowiek z cechami neurotyzmu) będzie wiecznie się bał, odczuwał niepokój i wchodził w niezdrowe relacje z innymi ludźmi.

Osobowość neurotyczna tworzy się z lęku neurotycznego, którego przyczyną może być odrzucenie, wymuszanie, poniżanie, brak miłości i ciepła od strony rodzica. Jest to silnie zakorzenione odczucie, które motywuje do zachowań i decyzji, których nie podjęłaby się osoba nieneurotyczna. Nie ma jednego uniwersalnego opisu zachowania neurotyka, ale można nakreślić główne jego cechy charakteru:

• zalękniony,
• niepewny siebie i swoich możliwości, a chwilami bezradny,
• zamknięty na nowe doświadczenia, znajomości,
• skrępowany i nieśmiały,
• dąży do perfekcji, dzięki której zdobędzie uznanie i akceptację otoczenia.

Neurotyk podświadomie pragnie tego, czego nie otrzymał w dzieciństwie. Przeważnie dąży do miłości i akceptacji, jednak nie potrafi w „normalny”, zdrowy sposób nawiązać relacji z drugim człowiekiem.

Neurotyczna postawa wobec otaczającego świata może przejawiać się poprzez:

• dążenie do ludzi – neurotyk „na siłę” chce być w towarzystwie, często sam wprasza się na przyjęcie, opowiada żarty i chce być „lubiany”. Nie wynika to jednak z jego naturalnej potrzeby życia społecznego, tylko na zaspokajaniu potrzeby akceptacji i uznania, których nie otrzymywał będąc dzieckiem.

• ucieczkę od ludzi – neurotyk odcina się od ludzi, alienuje we własnym, komfortowym miejscu. Jako samotnik może popadać w uzależnienie, ale również zainteresować się szeroko rozumianą twórczością – malarstwo, pisanie, komponowanie muzyki. Często zdarza się, że neurotyk uciekając od ludzi, przyciąga ich swoją tajemniczością i wycofaniem.

• konfrontację z ludźmi – jest to najbardziej problematyczna postawa neurotyka wobec świata, ponieważ może nieść za sobą konflikt z prawem oraz przyjecie zachowań aspołecznych. Tutaj neurotyk nie tyle odcina się od otoczenia, ile je atakuje. Jest cyniczny, niemiły i długo utrzymuje urazę. Trudno mu wybaczyć, zawiązać jakiekolwiek relacje z innym człowiekiem.

Neurotyk powinien poddać się terapii u psychoterapeuty, mimo że osobowość neurotyczna nie jest zaburzeniem ani chorobą. Niepoukładane emocje z przeszłości przeszkadzają neurotykowi żyć w zgodzie ze sobą i otoczeniem. Ważne jest, aby osoba neurotyczna zrozumiała, jaki problem z dzieciństwa sprawia jej tyle kłopotów w dorosłym życiu i spróbowała go przepracować z terapeutą.

• Ciągle zamartwiasz się? Być może masz do czynienia z neurotyzmem. Dowiedz się, czym jest neurotyzm.
• Erich Fromm po raz pierwszy użył określenia "osobowość autorytarna". Sprawdź, czym się charakteryzuje osobowość autorytarna.
• Psychopata cechuje się wysoką samooceną, ale nie tylko. Sprawdź, co charakteryzuje psychopatę.
• Paranoik nie zawsze jest zaliczany do osób chorych psychicznie. Poznaj typowe cechy paranoika.