Czym jest zakładowa organizacja związkowa? Prawa związków zawodowych w firmie

Zakładowa organizacja związkowa jest jednostką organizacyjną związku zawodowego działającą w danym zakładzie pracy. Swoje uprawnienia zyskuje, jeśli posiada przynajmniej 10 członków i powiadomi o tym pracodawcę. Działalność zakładowej organizacji związkowej sprowadza się głównie do opiniowania i kontroli działań pracodawcy w stosunku do pracowników.

Zakładowa organizacja: kiedy powstaje

Zakładowa organizacja związkowa to podmiot, któremu przysługują określone uprawnienia w zakresie reprezentacji interesów pracowników wobec pracodawcy. Jest jednostką związku zawodowego, działającą w konkretnym zakładzie pracy. Jednak nie każda organizacja związkowa działająca w zakładzie pracy na status zakładowej organizacji związkowej. O posiadaniu tego statusu przesądza status związku zawodowego. Statusu takiego nie posiadają, przykładowo, ogniska Związku Nauczycielstwa Polskiego ani koła NSZZ „Solidarność” działające w poszczególnych placówkach.

Uprawnienia zakładowej organizacji związkowej przysługują, jeśli zrzesza ona co najmniej 10 członków. Organizacje zrzeszające mniejszą liczbę pracowników nie przestają być zakładowymi organizacjami związkowymi, a jedynie posiadają mniejsze uprawnienia.

Zakładowa organizacja związkowa ma obowiązek informować pracodawcę o swojej liczebności co kwartał. Jeśli taka informacja nie zostanie przekazana, to pracodawca ma prawo uznać, że liczba członków się nie zmieniła, co może wpłynąć na dochodzenie uprawnień przez jej członków. Jeśli więc organizacja ta nie przekaże pracodawcy informacji o liczbie członków obligującej go do współdziałania z tą organizacją, to czynności podjęte przez pracodawcę bez tego współdziałania nie są wadliwe.

Zakładowa organizacja związkowa: uprawnienia

Zakładowa organizacja związkowa przede wszystkim wykonuje następujące uprawnienia:

• zajmuje stanowisko w indywidualnych sprawach pracowniczych, np. w sprawie zwolnienia pracownika bądź ukarania go karą dyscyplinarną,
• zajmuje stanowisko w sprawach dotyczących zbiorowych interesów pracowników i ich praw,
• sprawuje kontrolę nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów prawa pracy, przede wszystkim przepisów BHP,
• współdziała z państwową inspekcją pracy i kieruje działalnością społecznej inspekcji pracy,
• zajmuje się warunkami życia emerytów i rencistów.

Pracodawca ma obowiązek konsultować z zakładową organizacją związkową swoje działania. Przykładowo w przypadku zwolnienia, jeśli nie zostało ono skonsultowane ze związkami zawodowymi, pracownik łatwiej może uzyskać w sądzie przywrócenie do pracy.

Nieuwzględnienie opinii tej organizacji nie uchybia przepisom prawa, ale może mieć znaczenie w przypadku sporu co do tego, czy pracodawca prawidłowo wykonuje swoje uprawnienia.

Same konsultacje nie oznaczają, że pracodawca musi w ogóle brać pod uwagę opinię związku zawodowego. Nawet jeśli związki bronią pracownika przed zwolnieniem, pracodawca ma prawo postąpić wbrew ich opinii – nie powinien jednak zapominać o samej procedurze konsultacyjnej. Przy procesie w sądzie pracy pozytywna opinia związku zawodowego może mieć jednak znaczenie.