Skoki rozwojowe w pierwszym roku życia dziecka

Dziecięcy mózg rozwija się bardzo szybko, a w pierwszym roku życia następuje to wyraźnie zaakcentowanymi etapami. To tzw. skoki rozwojowe, podczas których malec zdobywa nowe umiejętności. U niemowląt jest 7 takich skoków. Opisali je w książce „Ojej, ja rosnę” Hetty van de Rijt i Frans X. Plooij.

Skok nr 1 w ok. 5 tygodniu życia – płacz i śmiech (wrażenia)

W tym czasie następuje progres zmysłów dziecka, malec uważnie patrzy i słucha tego wszystkiego, co go otacza. Odróżnia też mamę od pozostałych osób, głównie dzięki rozwijającym się zmysłom zapachu i dotyku. Niemowlę roni pierwsze łzy i po raz pierwszy się uśmiecha. Około 5 tygodnia życia skok rozwojowy przechodzi też układ pokarmowy – zauważalne jest to, że rzadziej występuje ulewanie po posiłku.

Skoki rozwojowe u niemowlaka nie muszą przebiegać dokładnie w podanych przedziałach czasowych, niektóre dzieci rozwijają się szybciej, inne wolniej, tym bardziej że nie każde przyszło na świat w wyznaczonym terminie.

Skok nr 2 w ok. 7 do 9 tygodnia życia – uczenie się wzorców (wzory)

Niemowlę około 2 miesiąca życia zauważa powtarzalność zachowań – rytuałów. Umie powiązać np. pozycję ciała z tym, że za moment odbędzie się karmienie. Zaczyna też panować nad niektórymi własnymi ruchami. Podnosi głowę, wymachuje kończynami, patrzy na ludzi i przygląda się twarzom, a także łapie i trzyma różne przedmioty. Wydaje dźwięki i wie, że pochodzą one od niego, słucha siebie.

Skok nr 3 w ok. 11 do 12 tygodnia życia – rozpoznawanie szczegółów (niuanse)

Około 3 miesiąca życia dziecko nie tylko widzi szczegóły, ale też rozumie, że mają one różne znaczenie, np. ton głosu. W tym wieku niemowlę potrafi już śledzić wzrokiem ludzi i przedmioty, wydaje z siebie więcej różnorodnych dźwięków i umie pokazać, że mu się nudzi. Eksplorując świat z pozycji leżącej, łapie przedmioty i wkłada je do ust. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się jego własne ręce, które ogląda i których próbuje. Dla dzieci na tym etapie rozwoju dość charakterystyczne jest też robienie bąbli ze śliny.

Skok nr 4 w ok. 14 do 19 tygodnia życia – przyczyny i skutki (wydarzenia)

Między 3 a 5 miesiącem życia niemowlę zauważa, że akcja powoduje reakcję – umie powiązać swoje działania z ich efektami. Dlatego też wyciąga przed siebie ręce, gdy chce być podniesione, cmoka, gdy jest głodne, a odpycha źródło pokarmu, gdy jest najedzone. Postępy malca są bardzo duże i przebiegają szybko, o czym świadczy to, że w tym wieku rozpoznaje on i szuka rodziców, reaguje na swoje imię i zaczyna rozumieć słowa. Umie już też używać spółgłosek. Na tym etapie życia skoki rozwojowe u niemowląt dotyczą również sprawności fizycznej. Dziecko potrafi nie tylko podeprzeć się na rękach, przekręcić z brzuszka na plecy czy odwrotnie, ale podejmuje pierwsze próby raczkowania. Umie też przełożyć trzymany przedmiot z ręki do ręki, coraz częściej wkłada różne rzeczy do ust, by je w ten sposób poznać.

Skok nr 5 w ok. 22 do 26 tygodnia życia – rozróżnienie „swój – obcy” (relacje)

Najważniejszym osiągnięciem dziecka w około 6 miesiącu życia jest odróżnienie ludzi znanych od obcych i zauważanie relacji między osobami. Niemowlę ma coraz lepszą koordynację ruchową i jest w stanie zaobserwować i zrozumieć fizyczną odległość między ludźmi i rzeczami. Malec potrafi też zauważyć, gdy ktoś zachowuje się nietypowo. Półroczne dziecko samo siada, umie wkładać i wyjmować zabawki z pojemnika, chwyta przedmioty kciukiem i palcem wskazującym, a także uderza o siebie trzymanymi w obu dłoniach przedmiotami. Potrafi też oglądać obrazki w książce jeden po drugim i zauważa szczegóły. Na tym etapie niemowlę potrafi naśladować machanie ręką na pożegnanie i wyraża niezadowolenie, gdy któreś z rodziców opuszcza pomieszczenie.

Skok nr 6 w ok. 33 do 37 tygodnia życia – rozwój inteligencji (kategorie)

Skoki rozwojowe u niemowląt dotychczas polegały głównie na rozwijaniu sprawności fizycznej i zmysłów. Skok w około 8-9 miesiącu życia to duży progres inteligencji dziecka. Obserwując świat, maluch umie przyporządkować przedmioty do kategorii, np. zabawki, zwierzęta. Dziecko umie rozpoznawać kształty, sygnalizuje też, gdy coś jest zabawne. Odczuwa zazdrość, okazuje miłość (także swoim zabawkom, które może np. przytulać).

Skok nr 7 w ok. 41 do 48 tygodnia życia – zauważanie następstw działań (sekwencje)

Dziecko w wieku już od 3 do 5 miesięcy zauważa pierwsze zależności między swoimi działaniami a reakcjami, jakie wywołują, jednak wówczas dotyczy to spraw fizjologicznych. Natomiast w wieku 10 do 12 miesięcy niemowlę rozumie ciągi przyczynowo-skutkowe w szerszym sensie. W tym wieku dziecko staje się bardziej samodzielne, m.in. wychodzi z inicjatywą zabawy. Umie też schodzić z kanapy czy schodów tyłem, stawia pierwsze kroki, wspina się, gdy chce czegoś dosięgnąć. Innowacją jest też wyrażanie sprzeciwu, a więc mówienie „nie”. Na tym etapie rozwoju niemowlę podejmuje próby rysowania na papierze i stara się rzucać piłką w określony cel. Roczne dziecko rozpoznaje kształty i je do siebie dopasowuje oraz potrafić naśladować głosy zwierząt.

Jeżeli maluszek nie może się wypróżnić, można mu w tym pomóc. Poznaj, sposoby na zatwardzenie u noworodka.
Czy wiesz, jak zapobiegać problemom z oddychaniem u małego dziecka? Dowiedz się, jakie są przyczyny sapki u noworodka.
Olejki zapachowe i krople pozwalają udrożnić drogi oddechowe niemowlaka. Poznaj, inne sposoby na zatkany nos u dziecka.