Ataksja, czyli zaburzenia koordynacji ruchowej i problem z utrzymaniem równowagi

Ataksja, zwana też niezbornością ruchową, jest zaburzeniem koordynacji ruchowej. Objawia się wykonywaniem nieskoordynowanych, nieprecyzyjnych i niesprawnych ruchów oraz problemami z utrzymaniem równowagi. Przypadłość dotyka dorosłych i dzieci.

Zaburzenia koordynacji ruchowej mogą być wrodzone i nabyte. W tym pierwszym przypadku ataksja jest dolegliwością dziedziczną i powstaje w wyniku błędów genetycznych.

Dwa rodzaje ataksji: móżdżkowa i rdzeniowa

Ataksja jest zaburzeniem koordynacji ruchowej. Ze względu na przyczynę występowania dolegliwości wyróżnia się dwa rodzaje ataksji:

• Móżdżkową – powstaje na skutek uszkodzenia móżdżku i jego połączeń. Może być wynikiem urazu, udaru, zaburzeń krążenia krwi, guza mózgu, krwotoku, stanu zapalnego w organizmie, zatrucia pokarmowego, stwardnienia rozsianego lub wad wrodzonych. Móżdżek jest częścią mózgowia, która odpowiada za utrzymywanie równowagi oraz koordynację ruchów.
• Rdzeniową (czuciową) – pojawia się jako następstwo uszkodzenia, zwyrodnienia, ucisku lub przerwania rdzenia kręgowego.

Jakie są objawy niezborności ruchowej?

Najpopularniejszymi symptomami ataksji są:

• zaburzenia koordynacji ruchowej – problem z wykonywaniem zharmonizowanych, dopasowanych do siebie, precyzyjnych i sprawnych ruchów (na przykład: brak możliwości machania ramionami w jedną stronę);
• zaburzenia równowagi – trudności w utrzymaniem prostej i sztywnej sylwetki podczas chodzenia, stania, siedzenia i wykonywania innych ruchów;
• obniżenie napięcia mięśniowego – mięśnie są zwiotczałe, więc ruchy stają się niestabilne; występują też kłopoty z trzymaniem przedmiotów w dłoniach;
• dysmetria – objawia się problemem zahamowania ruchu w dowolnym momencie oraz zaburzeniem postrzegania odległości;
• drżenie zamiarowe – w czasie wykonywania ruchów nasilają się drgawki rąk i nóg;
• zaburzenia mowy – polegają na trudnościach w wypowiadaniu i intonowaniu słów; głos jest przyciszony, niewyraźny i monotonny (sprawia wrażenie pozbawionego emocji); w czasie mówienia występują liczne przerwy między sylabami lub słowami;
• zaburzenia widzenia – podczas zamykania oczu lub schylania się pojawiają się problemy z utrzymaniem równowagi; występuje także oczopląs, czyli niekontrolowane i szybkie ruchy gałek ocznych.

Jakie rozpoznać niezborność ruchową u dzieci i dorosłych?

Diagnoza ataksji, zarówno u dzieci, jak i dorosłych, odbywa się na podstawie wywiadu lekarskiego oraz badania neurologicznego. Lekarz powinien skontrolować funkcjonowanie móżdżku oraz sprawdzić stan rdzenia kręgowego. Konieczne mogą się okazać także badania głowy, na przykład tomografia komputerowa albo rezonans magnetyczny.

Leczenie ataksji

Tylko dzięki ustaleniu przyczyn dolegliwości możliwy jest dobór leczenia. Terapia jest zależna od rodzaju choroby powodującej ataksję. Po ustaleniu źródła zaburzeń neurolog może skierować pacjenta na rehabilitację u fizjoterapeuty. W niektórych przypadkach konieczna będzie operacja. Ataksja nabyta, w przeciwieństwie do wrodzonej, jest możliwa do wyleczenia.

• Ból karku i szyi oraz skurcze łydek mogą świadczyć o napięciu mięśni. Zobacz, objawy i leczenie napięcia mięśniowego u dorosłych.
• Czy wiesz, gdzie zakodowana jest koordynacja ruchowa i jak ją poprawić? Wystarczy 6 prostych ćwiczeń.
• Zaburzenia równowagi często dotyczą osób starszych. Dowiedz się więcej, o chorobach wieku starczego.