Socjalizacja dziecka w okresie przedszkolnym

Rozwój dziecka w wieku przedszkolnym zachodzi na kilku płaszczyznach – umysłowej, językowej, poznawczej, emocjonalnej i społecznej. Socjalizacja przedszkolaka uczy go nie tylko pełnić role, jakie będzie musiał przyjąć w dorosłym życiu, ale też rozgraniczać zachowania społecznie akceptowalne od nagannych.

Rola zabawy w rozwoju społecznym dziecka

Zabawa to podstawowa aktywność dziecka, dzięki której możliwe jest najefektywniejsze nawiązywanie kontaktów społecznych. Interakcja z osobami spoza środowiska domowego przebiega stopniowo – najmłodsze przedszkolaki nie bawią się razem, lecz obok siebie, przez co nawiązują więź, która jest punktem wyjścia do utworzenia małej wspólnoty. Taka wspólnota uczy dziecko bardzo wiele na temat funkcjonowania w społeczeństwie. Maluchy muszą przede wszystkim podporządkować się przepisom i zasadom, które obowiązują w grupie. Na straży tych przepisów stoi pani przedszkolanka – nowy autorytet, wyznaczający nowe normy zachowania w nowej grupie społecznej. Maluch w przedszkolu uczy się obcych mu dotąd ról. Zaczyna przede wszystkim pojmować, czym jest koleżeństwo, ale dzięki zabawie grupowej, tworzeniu „świata na niby” otwierają się przed nim także i szersze horyzonty. Wybiera sobie dowolne role, najczęściej takie, które w realnym świecie są przypisane osobom dorosłym. Są to przeważnie role intuicyjnie związane z płcią, np. mama, pani doktor czy policjant. Dzięki temu rozwija swoje poczucie odpowiedzialności, umiejętność samodzielnego działania, dokonywania wyborów i podporządkowywania swoich działań określonemu celowi. Poznaje też zasady kompromisu, współpracy i gry fair play.

Rozwój samooceny u dzieci w wieku przedszkolnym

Dzieci w przedszkolu nawiązują relacje społeczne, którym bardzo blisko do przyjaźni. Spędzają ze sobą wiele czasu, obserwują wzajemne zachowania i zaczynają nawzajem się naśladować. Wykazują potrzebę aprobaty i uznania, zaczynają działać tak, aby zostały zaakceptowane przez grupę. Uczą się więc rozpoznawać oczekiwania społeczne. W sposób naturalny zaczynają się porównywać do innych dzieci, co jest czynnikiem w wysokim stopniu budującym samoocenę. Dzięki różnym działaniom kreatywnym, na które w przedszkolu kładzie się duży nacisk, dziecko odkrywa swoje talenty, które budują w nim poczucie wyjątkowości.

Zachowania aspołeczne i prospołeczne u przedszkolaków

Przebywanie w grupie ma bardzo wiele pozytywnych następstw – dziecko zaczyna wykazywać empatię, odczuwa potrzebę pomocy, dzielenia się i współpracy. Poza tymi prospołecznymi zachowaniami pojawia się także szereg innych, które są odbierane negatywnie, niemniej jednak pełnią bardzo istotną rolę w procesie uspołeczniania. Są to tzw. zachowania aspołeczne. Dzięki nim przedszkolak poznaje granice, których przekroczenie wiąże z dezaprobatą społeczną. Nie może bezkarnie przejawiać agresji, egocentryzmu czy braku szacunku. Żeby się o tym przekonać, musi spróbować takich zachowań i otrzymać odpowiedź zwrotną z otoczenia. Aby odzyskać akceptację grupy społecznej, musi zmienić postępowanie. Taką metodą dokonuje pierwszych rozgraniczeń na to, co dobre i to, co złe.

• Jak pomóc dziecku w przystosowaniu do nowej rzeczywistości? Przeczytaj rady dla rodziców dotyczące adaptacji dziecka w przedszkolu.
• Twoje dziecko skończyło 3 lata. Czy wiesz, jak zapisać i przygotować dziecko do przedszkola?
• Twój maluch ma problemy z adaptacją w przedszkolu? Zobacz, co robić, kiedy dziecko nie chce chodzić do przedszkola.
• Pomóż maluchowi dostosować się do zajęć w przedszkolu. Dowiedz się, jak wesprzeć dziecko podczas pierwszych dni w przedszkolu.
• Sprawdź, jak pomóc dziecku, które nie może się zaaklimatyzować. Dowiedz się, dlaczego Twoje dziecko w przedszkolu płacze.