Święta według kalendarza prawosławnego – zwyczaje i tradycyjne ozdoby świąteczne

Ozdoby świąteczne na prawosławne Boże Narodzenie to przede wszystkim haftowane obrusy oraz woskowe świece ustawione w kubku wypełnionym zbożem. Wigilię poprzedza 40 dniowy post. Przed kolacją rodzina czeka na pierwszą gwiazdkę, po czym składa sobie życzenia świąteczne, dzieląc się ze sobą prosforą czyli małym chlebkiem – prawosławnym opłatkiem.

Święta Bożego Narodzenia u prawosławnych wypadają, według kalendarza juliańskiego, 13 dni po świętach katolickich. Największe skupiska ludzi wyznających prawosławie w Polsce znajdują się w województwie podlaskim.

Zwyczaje świąteczne prawosławnych: 40 dniowy post, pierwsza gwiazdka, prosfora

Święta prawosławne poprzedza, ściśle przestrzegany, 40 dniowy post. W Wigilię nakazuje się również zaprzestanie picia napojów aż do rozpoczęcia uroczystej kolacji. Ucztę poprzedza pojawienie się pierwszej gwiazdki, modlitwa i dzielenie się prawosławnym opłatkiem, czyli tzw. prosforą (małą bułeczką). Wypieka się ją na drożdżach z dodatkiem wody święconej.

Wigilia u prawosławnych: kutia, całonocne czuwanie

Na wigilijnym stole pojawia się 12 tradycyjnych potraw – jedną z nich jest kutia. Przyrządza się ją na różne sposoby, na bazie ziaren jęczmienia, gotowanego ryżu lub pszenicy, najczęściej z dodatkiem miodu, rodzynek, maku i orzechów. Kutię stawia się zazwyczaj na środku stołu, jako symbol podziękowania Bogu, za to, że przez cały rok miało się co jeść. Zgodnie z tradycją na świątecznym stole powinny znaleźć się:

• chleb – znak pożywienia,
• sól – symbol dostatku,
• czosnek – oznaka zdrowia,
• miód – słodycz, powodzenie.

O północy wierni idą do cerkwi na kilkugodzinne nabożeństwa. Całonocne czuwanie jest odpowiednikiem katolickiej pasterki.

Świąteczne ozdoby prawosławne

Stół wigilijny okrywa się zazwyczaj białym obrusem z haftem, tzw. pereborem. Są to ozdoby tkackie wykonane specjalną techniką wybierania, tworzącą pasy w różne wzory. Wśród innych ornamentów spotyka się woskowe świece ustawione w kubku pełnym zboża, czasem z dodatkiem miodu. Zamiast szopki bożonarodzeniowej wierni modlą się do Ikony Narodzenia Chrystusa. W noc Bożego Narodzenia wystawia się ją w cerkwi do wzajemnej modlitwy i adoracji. Na środku ikony znajduje się postać Matki Boskiej z czerwoną otoczką. Nad nią widać niemowlę leżące w żłobie, w jaskini. Hołd dziecku oddają anioły i 3 magów – których zróżnicowany wiek ma symbolizować fazy życia człowieka. Jaskinię spowija czerń, symbolizująca grzech ziemskiego życia.

• Lubisz ciasta? Oto przepis na tradycyjną potrawę świąteczną - sernik.
• Postaw na słomiane dekoracje! Zrób to sam: ozdoby świąteczne ze słomy.
• Nadchodzi Sylwester. Oto pomysły na oryginalne przekąski na Sylwestra.