Na czym polega ochrona pracy?

Ochrona pracy polega na zapewnieniu bezpieczeństwa i przestrzegania praw pracowniczych. Kontrole przeprowadzane są przez Państwową Inspekcję Pracy i Państwową Inspekcję Sanitarną.

System ochrony pracy może dotyczyć zarówno kontroli i nadzoru nad warunkami bezpieczeństwa i higieny pracy, jak i rozstrzygania sporów z zakresu prawa pracy.

Wybrane organy w systemie ochrony pracy

Cały system ochrony pracy łączy działania różnych organów i organizacji m.in.:

• jako ustawodawców: Sejm i Senat oraz Radę Ministrów,
• jako organy rozstrzygające spory: sądy powszechne i komisje pojednawcze,
• jako organy nadzoru: np. Państwową Inspekcję Pracy i Państwową Inspekcję Sanitarną.

Kontrola i nadzór nad warunkami bezpieczeństwa i higieny pracy

Dwa główne organy państwowe odpowiedzialne są za nadzór nad warunkami pracy. Są to Państwowa Inspekcja Pracy oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna. Społeczny nadzór nad warunkami pracy sprawują związki zawodowe oraz społeczna inspekcja pracy. Pracodawca, który dopuszcza się wykroczenia przeciwko prawom pracownika określonym w Kodeksie pracy (zobacz tekst ustawy) może podlegać karze mandatu lub grzywny w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł.

Społeczna inspekcja pracy pełniona jest przez samych pracowników, a o decyzji, czy w danym zakładzie powstanie społeczne inspekcja pracy decydują związki zawodowe. Zadaniem społecznej inspekcji pracy jest zapewnienie bezpiecznych warunków pracy oraz ochrona uprawnień pracowniczych.

Rozstrzyganie sporów z zakresu prawa pracy

Kodeks pracy reguluje zarówno prawa, jak i obowiązki pracownika i pracodawcy. W sytuacji sporów z zakresu prawa pracy rozstrzygającym organem wymiaru sprawiedliwości jest sąd pracy. Sąd pracy może m.in. zająć się sprawą o ustalenie stosunku pracy, czyli na przykład często wskazywanym przez Państwową Inspekcję Pracy wykroczeniem przeciwko prawom pracownika, jakim jest zawieranie umowy cywilnoprawnej (np. zlecenia) na warunkach określonych przez Kodeks pracy dla umowy o pracę.

System ochrony pracy obejmuje zatem zarówno pracownika, jak i pracodawcę, a w tworzenie systemu ochrony pracy zaangażowanych jest wiele organów i organizacji.