Objawy opóźnionego rozwoju mowy u noworodka i niemowlaka

Rozwój mowy dziecka przebiega etapami. Pierwszym z nich jest tzw. etap melodii, dziecko zaczyna artykułować głoski i świadomie stosować pierwsze, proste słowa. Niektóre charakterystyczne dla mowy dziecka w tym wieku cechy mogą przypominać objawy zaburzeń mowy lub innych problemów psychologicznych. Warto wiedzieć, jak odróżnić jedne od drugich.

Od czego zależy prawidłowy rozwój mowy dziecka?

Prawidłowy rozwój mowy dziecka jest uwarunkowany przez:

• prawidłowy przebieg rozwoju fizycznego, zwłaszcza kształtowanie się aparatu mowy,
• rozwój funkcji poznawczych: percepcji, uwagi, pamięci oraz myślenia,
• otoczenie społeczne: pierwsze wzorce językowe dziecko nabywa w rodzinie.

Problemy występujące w którymkolwiek z tych obszarów mogą odbić się na rozwoju mowy dziecka. Warto jednak mieć na uwadze, że granice czasowe dla poszczególnych etapów są ustalone orientacyjnie, a każde dziecko rozwija się we własnym tempie. Niewielkie odstępstwa nie muszą więc świadczyć o zaburzeniach w mowy.

Rozwój mowy dziecka w wieku 0-5 miesięcy

Ten etap rozpoczyna się wraz z pierwszym krzykiem nowo narodzonego dziecka. Około 2.-3. miesiąca życia, kiedy dziecko potrafi już utrzymać prosto głowę, zaczyna wydawać gardłowe dźwięki. Przypominają one gruchanie: gu, ghu, bhe, kli itp. Dziecko grucha (inaczej „głuży”) w chwilach, kiedy czuje się dobrze. Głużenie występuje także u dzieci niesłyszących. Jego brak nie świadczy więc o problemach ze słuchem. Powodem do niepokoju są natomiast brak reakcji dziecka na głośniejsze dźwięki i głos matki.

Rozwój mowy dziecka w wieku 6-9 miesięcy

Około 6. miesiąca życia dziecko zaczyna gaworzyć. Gaworzenie polega na łączeniu spółgłosek z samogłoskami w sylaby, np.: ma-ma, ba-ba, pa-pa. Dziecko gaworzy, ponieważ powtarzanie sylab sprawia mu przyjemność. Gaworzenie jest etapem, który przygotowuje do nabywania kolejnych umiejętności potrzebnych do nauki mowy. Dzieci z niedosłuchem nie gaworzą, nawet jeśli wcześniej głużyły. Rodzice, których dzieci w wieku 9 miesięcy nie gaworzą, powinni zgłosić się do lekarza.

Rozwój mowy dziecka w wieku 10-12 miesięcy

Po ukończeniu 10. miesiąca życia dziecko potrafi już na ogół powiązać przedmioty z otoczenia z ich nazwami. Potrafi też rozpoznać osoby, których imiona słyszy. Dziecko stara się już powtarzać dźwięki z otoczenia, dzięki czemu za pomocą mowy nawiązuje kontakt z opiekunami. To zjawisko, naturalne dla niemowląt, należy odróżnić od echolalii autystycznej, czyli powtarzania usłyszanych dźwięków i prostych słów z zachowaniem intonacji głosu osoby, która je wypowiadała. Jeśli takie zachowanie utrzymuje się u dziecka starszego niż 2 lata, może być jednym z objawów zaburzeń lękowych, autyzmu lub schizofrenii dziecięcej.

Tuż przed ukończeniem pierwszego roku życia dziecko zaczyna wypowiadać niektóre proste słowa, np. mama, tata, ze zrozumieniem. Reaguje na polecenia słowne oraz na swoje imię. Jeśli dziecko w wieku 12 miesięcy nie składa sylab w słowa lub nie robi tego ze zrozumieniem oraz nie reaguje na swoje imię, warto porozmawiać o tym z lekarzem pediatrą.

• Nosidełka umożliwiają noszenie dziecka w pozycji siedzącej lub leżącej. Rodzaje nosidełek.
• Pierwszy spacer z noworodkiem to ważne wydarzenie. Kiedy pierwszy spacer z noworodkiem?
• Potówki u niemowlaka występują w postaci różowych krostek. Jak zapobiegać potówkom?