Statyny: wskazania i przeciwwskazania do stosowania oraz korzyści i skutki uboczne

Statyny zmniejszają poziom cholesterolu LDL (tzw. złego cholesterolu). Są włączane do terapii po wykonaniu badań krwi i wykryciu wysokiego stężenia cholesterolu.

Najważniejsza w profilaktyce miażdżycy i innych chorób serca jest dieta zawierająca m.in. zdrowe, nienasycone tłuszcze, np. te zawarte w tłustych rybach i orzechach. Jedzenie grejpfrutów i picie soku z tych owoców, podwyższa poziom statyn we krwi. Może też zwiększyć ryzyko pojawienia się skutków ubocznych. Jeśli zmiana diety nie obniży cholesterolu, z pomocą mogą przyjść leki lub zioła obniżające jego poziom. Decyzję o podawaniu statyn podejmuje lekarz.

Działanie statyn

U osób, które przyjmują statyny, wątroba wytwarza mniejszą ilość cholesterolu. Oprócz tego leki zmniejszają ryzyko wystąpienia zawału serca, zapobiegając pękaniu blaszek miażdżycowych. Mają też działanie przeciwzakrzepowe i przeciwzapalne.

• Statyny działają na zasadzie blokady dla enzymu, który jest odpowiedzialny za łączenie cząstek cholesterolu i białek transportujących go. Ponadto statyny wychwytują zły cholesterol i przenoszą go do wątroby. Wątroba natomiast usuwa cholesterol LDL z organizmu.
• Przyjmowanie statyn zmniejsza poziom złego cholesterolu o 18-55% oraz stężenie trójglicerydów o 7-30%. Leki te zwiększają poziom dobrego cholesterolu HDL o 5-15%.
• Długotrwałe przyjmowanie statyn przez osoby zagrożone kamicą żółciową zmniejsza ryzyko pojawienia się kamieni.
• Statyny ograniczają również ryzyko wystąpienia udaru mózgu.

Najbardziej znane badania na temat statyn to np. WOSCOPS przeprowadzone przez West of Scotland Coronary Prevention Study Group (zobacz badania) i badania Scandinavian Simvastatin Survival Study, tzw. 4S (zobacz badania).

Kto może stosować statyny, a kto powinien ich unikać?

Statyny są podawane osobom, u których została rozpoznana choroba na tle miażdżycowym, np. zawał serca lub choroba niedokrwienna serca. Wskazaniem do stosowania statyn jest też: wysoki poziom cholesterolu przy prawidłowej diecie. Statyny powinny przyjmować też osoby, u których występują czynniki wskazujące na ryzyko pojawienia się chorób układu krążenia.

Przeciwwskazania do przyjmowania statyn:

• nadwrażliwość na statyny,
• czynne choroby wątroby, w których aktywność enzymów wątroby (ALAT, aminotransferaza alaninowa oraz ASPAT aminotransferaza asparaginowa) jest trzykrotnie powyżej normy,
• przyjmowanie leków mających wpływ na procesy metaboliczne, np. antybiotyków metabolicznych lub leków przeciwgrzybiczych,
• ciąża i karmienie piersią.

Skutki uboczne stosowania statyn

Zażywanie statyn może powodować następujące skutki uboczne:

• miopatie, czyli uszkodzenia mięśni – objawy to bóle, skurcze oraz osłabienie mięśni,
• większa aktywność enzymów wątrobowych,
• ból stawów,
• ból głowy,
• bezsenność,
• problemy z widzeniem,
• wysypka,
• zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego.

Istotny jest czas przyjmowania statyn. Leki te należy brać podczas ostatniego posiłku spożywanego wieczorem bądź przed snem, popijając je wodą.

• Niepokojące wyniki badań pod kątem cholesterolu? Sprawdź, czym jest hipercholesterolemia i jak przebiega leczenie wysokiego stężenia cholesterolu.
• Masz problemy ze stężeniem cholesterolu we krwi? Poznaj właściwości bakłażanów i dowiedz się, dlaczego warto je jeść.
• Jesz dużo tłuszczów nasyconych? Zobacz, jakie są objawy wysokiego stężenia cholesterolu - hipercholesterolemii.