Samoświadomość – ćwiczenia, które pomagają ją rozwinąć

Samoświadomość pomoże ci dostrzec twoje aktualne zasoby oraz obszary do rozwoju. Dzięki temu będzie ci łatwiej wytyczyć kierunki rozwoju osobistego i zbudować pozytywną samoocenę opierającą się na solidnych podstawach. Świadomość swoich emocji, myśli, potrzeb i mocnych stron można ćwiczyć.

Zrób bilans swoich mocnych i słabych stron, wyznacz cele rozwoju

Przygotuj sobie dwa egzemplarze tabeli, w której znajdzie się miejsce na twoje mocne i słabe strony. W odpowiednich rubrykach napisz:

• co uważasz za swoje mocne strony, atuty, talenty, co w sobie lubisz, co pomaga ci w życiu,
• czego w sobie nie lubisz, co jest twoją słabą stroną, co obniża twoje poczucie własnej wartości.

Kolorowym długopisem zaznacz te elementy, które chcesz poprawić, udoskonalić. Do każdego z nich dopisz cel: dlaczego chcesz nad tym pracować.

Po uzupełnieniu tabeli przeczytaj ją jeszcze raz. Szczególnie krytycznie przyjrzyj się obszarom do rozwoju, które znajdują się po stronie z twoimi słabymi stronami. Nie zawsze warto poświęcać energię na pracę nad tym, czego nie lubisz i tak naprawdę nie chcesz robić. Zwłaszcza jeśli wiesz, że to nigdy nie stanie się twoją mocną stroną. Może lepiej będzie, jeśli skupisz się raczej na swoich aktualnych mocnych stronach i jeszcze bardziej je udoskonalisz. Wyjątkiem są te rzeczy, które bardzo utrudniają ci życie.

Zobacz, co by było, gdyby...

Przypomnij sobie jakąś ważną sytuację, która przydarzyła ci się niedawno i wymagała twojej reakcji. Wybierz takie zdarzenie, które nie zakończyło się dla ciebie w sposób satysfakcjonujący. Zastanów się, jakie inne możliwości zachowania miałeś w tej sytuacji. Wyobraź sobie, że zachowałeś się inaczej niż w rzeczywistości. Pomyśl:

• jakie konsekwencje miałoby twoje zachowanie dla innych,
• co czułbyś, gdybyś postąpił w ten sposób: zawstydzenie, dumę, obawę, stres, satysfakcję, ekscytację,
• co w rzeczywistej sytuacji utrudniło ci takie zachowanie, które przyniosłoby optymalne rezultaty,
• co możesz zmienić, żeby twoje zachowanie w podobnych przypadkach było bardziej efektywne,
• jakie konkretne działania pomogą ci zmienić swoje zachowanie.

Prowadź dziennik emocji

Jeśli chcesz zwiększyć świadomość przeżywanych przez siebie emocji, żeby nauczyć się je kontrolować, możesz prowadzić dziennik emocji. Na koniec każdego dnia zapisuj sytuacje, które wywołały w tobie negatywne emocje. Obok obiektywnego opisu sytuacji zapisz myśli, które ci wtedy towarzyszyły, a obok nich opisz swoje uczucia.

Przykład:

Opis sytuacji: Joasia, z którą zawsze jem obiad w pracy, dzisiaj poszła na niego sama, nie uprzedzając mnie o tym.

Opis myśli: Pomyślałam, że jest na mnie zła albo ma mnie dosyć.

Opis uczuć: Poczułam smutek i złość, że nic mi nie powiedziała. Czuję się niepewnie, bo nie wiem, jak teraz mam się wobec niej zachowywać.

Teraz zmień perspektywę. Wyobraź sobie, że ta sytuacja przydarzyła się nie tobie, tylko komuś innemu. Zinterpretuj to zdarzenie, spróbuj przeformułować opis myśli i uczuć w sposób pozytywny.

Przykład:

Pozytywne przeformułowanie myśli: Pomyślałam, że Joasia potrzebuje być sama.

Pozytywne przeformułowanie uczuć: Poczułam zainteresowanie sprawami Joasi. Następnym razem wyjdę z inicjatywą.

• Interesujesz się psychologią? Sprawdź, czym jest introwersja: introwersja a autyzm.
• Jesteś osobą otwartą czy zamkniętą na innych? Którym typem osobowości jesteś: introwertyk czy ekstrawertyk?
• Czy człowiek może żyć bez emocji? Na czym polega psychologia emocji?
• Znasz termin aleksytymia? Dowiedz się, na czym polega aleksytymia - analfabetyzm emocjonalny.
• Czy samoobserwacja jest rzeczą istotną? Na czym polega introspekcja - wgląd we własne emocje?