Jakie badania zrobić, by sprawdzić płodność? Pod lupą wizyta u ginekologa i urologa

Badania na płodność powinny poprzedzać konsultacje z ginekologiem i urologiem, którzy za pomocą badania palpacyjnego i ultrasonograficznego mogą wykryć nieprawidłowości w budowie narządów płciowych. Kolejnym krokiem w sprawdzaniu płodności są badania hormonalne i genetyczne na próbce krwi obwodowej. U mężczyzn można też zrobić posiew nasienia, który jest jedną ze skuteczniejszych metod oceny płodności.

Badanie płodności u ginekologa

Pierwszym etapem w diagnostyce niepłodności jest badanie fizykalne. Wizyta u ginekologa wyznacza kierunek dalszych badań. W ramach konsultacji lekarskiej przeprowadzany jest obszerny wywiad i już podczas niego można ustalić prawdopodobną przyczynę problemów z zajściem w ciążę. Bardzo ważne są zwłaszcza: regularność cyklu menstruacyjnego, obfitość krwawienia, wykorzystywane metody antykoncepcji i regularność współżycia, o które lekarz pyta podczas wizyty. Równie istotne jak wywiad jest badanie palpacyjne, polegające na wprowadzaniu palca przez pochwę i rozpoznawaniu za pomocą dotyku rozmiarów, kształtu, twardości i położenia struktur anatomicznych w obrębie układu rozrodczego. Często stosuje się też USG transwaginalne (dopochwowe) – dużo dokładniejsze od tradycyjnej metody badania. Daje ono ogląd na zmiany w budowie narządów płciowych – torbiele, narośle czy nowotwory. Podczas badania ginekologicznego można też pobrać wymaz z pochwy do cytologii – oceny mikroskopijnej komórek nabłonka szyjki macicy (to badanie jest szczególnie cenne w diagnostyce chorób nowotworowych).

Badanie płodności u urologa

Również mężczyzna, zanim zdecyduje się na bardziej szczegółowe badania na płodność, powinien skonsultować się w urologiem. Już na etapie badania per rectum (wprowadzania palca przez odbyt) można wykryć żylaki powrózka nasiennego, zmiany w obrębie gruczołu krokowego, wnętrostwo czy nieprawidłową budowę anatomiczną prącia. Diagnozę potwierdza badanie USG. W szczególnych przypadkach (gdy badanie nasienia wykaże brak plemników) przeprowadza się też biopsję jąder, czyli pobranie ich wycinka do analizy histopatologicznej.

Badanie hormonów

Przyczyną trudności z zajściem w ciążę mogą być też zaburzenia gospodarki hormonalnej organizmu. Poziom hormonów mierzy się za pomocą badania krwi. U mężczyzn najważniejsze są hormon folikulotropowy (FSH), luteina (LH), testosteron i prolaktyna, natomiast u kobiet – FSH, LH, AMH, prolaktyna, progesteron i androgeny. Poziom hormonów można też kontrolować samodzielnie, za pomocą dostępnych w aptece testów owulacyjnych, które działają na podobnej zasadzie jak testy ciążowe. Testy owulacyjne pozwalają określić moment, w którym pęka pęcherzyk Graafa i uwalnia się dojrzała komórka jajowa (wtedy LH osiąga najwyższy poziom).

Badanie nasienia

Za ok. 40% przypadków niepłodności wśród mężczyzn odpowiadają nieprawidłowe parametry nasienia, które można zbadać za pomocą seminogramu. Próbkę ejakulatu oddaje się w laboratorium (po stymulacji prącia w specjalnie do tego przeznaczonym pomieszczeniu). Badanie nasienia sprawdza między innymi ruchliwość i budowę plemników, dzięki czemu z dużą dokładnością można określić prawdopodobieństwo zapłodnienia komórki jajowej.

Badanie kariotypu

Płodność można sprawdzić także za pomocą badań genetycznych, które wskazane są zwłaszcza u par zmagających się z problemem nawracających poronień w I trymestrze ciąży. Bardzo częstą ich przyczyną jest nieprawidłowy kariotyp, czyli zestaw chromosomów w komórkach (nieprawidłowości mogą być zarówno jakościowe, jak i ilościowe). Dzieci par, w których partnerzy są nosicielami aberracyjnego kariotypu są bardziej narażone na choroby genetyczne, jak np. zespół Downa czy zespół Turnera. Badanie kariotypu polega na laboratoryjnej obserwacji krwi obwodowej.

• Kiedy należy oznaczyć poziom hormonu luteinizującego? Przeczytaj o badaniu LH, czyli hormonu luteinizującego.
• Zobacz, kto powinien oznaczyć stężenie tych hormonów. Sprawdź, na czym polega badanie poziomu FSH i HL normy.