Kiedy następuje wznowienie postępowania cywilnego?

Wznowienie postępowania cywilnego może nastąpić, jeśli wyrok sądu był oparty na podrobionym dokumencie lub został uzyskany za pomocą przestępstwa. Postępowanie można wznowić także gdy wyrok był oparty na prawie, uznanym przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z konstytucją. Skargę należy wnieść w terminie 3. miesięcy od momentu, gdy dowiedzieliśmy się o okolicznościach uzasadniających wznowienie.

Wznowienie postępowania cywilnego: kodeks postępowania cywilnego

Wznowienie postępowania cywilnego dotyczy postępowań, które zakończyły się wydaniem prawomocnego wyroku. Jest możliwe w przypadkach określonych w kodeksie postępowania cywilnego (tutaj dostępny jest pełny tekst tego aktu prawnego). Kwestie dotyczące wznowienia postępowania uregulowane są w artykułach 399-416¹ KPC.

Wznowienie postępowania cywilnego: przesłanki

Można żądać wznowienia postępowania, które było nieważne z tego powodu, że:

• w składzie orzekającym była osoba nieuprawniona lub sędzia, który podlega wyłączeniu z mocy prawa (np. bliski krewny strony), pod warunkiem, że strona domagająca się wznowienia nie mogła domagać się wyłączenia tej osoby przed uprawomocnieniem się wyroku,
• jeżeli strona nie miała podczas postępowania zdolność sądowej albo procesowej, nie była reprezentowana zgodnie z prawem, lub gdy z innych powodów nie miała możliwości skutecznego działania w swoim interesie.

Wznowienia postępowania można żądać również wtedy, gdy co prawda nie jest ono dotknięte wadą powodującą jego nieważność, ale gdy:

• Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z prawem aktu prawnego, który był podstawą wydania orzeczenia w sprawie,
• wyrok został oparty na podrobionym dokumencie,
• wyrok został oparty na skazującym wyroku karnym, który został następnie uchylony,
• wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa, np. poprzez przekupienie czy zastraszenie sędziego, ale tylko wtedy, gdy czyn ten został stwierdzony prawomocnym wyrokiem skazującym sądu karnego,
• w późniejszym terminie wykryto wyrok który rozstrzygał już tę sprawę, lub wykryto okoliczności mogące mieć wpływ na postępowanie, a nie było możliwości powołania się na nie na etapie postępowania.

Wznowienie postępowania cywilnego: termin

Termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania wynosi 3 miesiące. Liczy się go od dnia, kiedy strona dowiedziała się o okolicznościach uzasadniających wznowienie postępowania. Jeśli żądanie wznowienia postępowania ma związek z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, to termin 3. miesięcy liczy się od wydania orzeczenia przez TK.

Nie można żądać wznowienia postępowania po 5. latach od uprawomocnienia się orzeczenia. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy strona nie była prawidłowo reprezentowana w postępowaniu lub nie miała możliwości działania.

Kiedy nie można wznowić postępowania cywilnego

Nie można wznowić postępowania w przypadku orzeczenia unieważniającego małżeństwo, stwierdzającego rozwód lub nieistnienie małżeństwa, jeśli jedna ze stron tego postępowania zawarła później związek małżeński.

Nie ma również możliwości żądania wznowienia postępowania, które już było wznowione i zakończyło się wydaniem prawomocnego orzeczenia, chyba, że w grę wchodzi wznowienie w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego.