Wstrząs hipowolemiczny (krwotoczny lub oparzeniowy) stanowi zagrożenie życia
Wstrząs hipowolemiczny, inaczej wstrząs krwotoczny lub oparzeniowy, wywołany jest przez krwotok lub rozległe poparzenie. Mogą go spowodować także silne biegunki i wymioty. Jego objawami są m.in. sine usta i paznokcie, osłabienie i zawroty głowy.
Wstrząs hipowolemiczny, inaczej wstrząs krwotoczny lub oparzeniowy, wywołany jest przez krwotok lub rozległe poparzenie. Mogą go spowodować także silne biegunki i wymioty. Jego objawami są m.in. sine usta i paznokcie, osłabienie i zawroty głowy.
Wstrząs hipowolemiczny wymaga szybkiej interwencji medycznej, ponieważ może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia narządów wewnętrznych, a nawet do śmierci.
Przyczyny wstrząsu krwotocznego
Do wstrząsu krwotocznego (hipowolemicznego) dochodzi wtedy, kiedy z organizmu ubędzie około 1/5 całkowitej objętości płynów ustrojowych. Do wstrząsu może doprowadzić krwotok zewnętrzny (z głębokich i rozległych ran otwartych) lub wewnętrzny (wywołany np. przez krwotok do jamy otrzewnej po pęknięciu ciąży pozamacicznej). Inną przyczyną wstrząsu może być też utrata płynów fizjologicznych wskutek długotrwałych i silnych wymiotów oraz biegunek. Do wstrząsu może dojść także podczas poparzenia II, III i IV stopnia. Zagrożenie wstrząsem występuje wtedy, kiedy poparzenie obejmuje przynajmniej 15% powierzchni ciała dorosłej osoby i przynajmniej 10% powierzchni ciała dziecka lub osoby w podeszłym wieku.
Znaczna utrata płynów uniemożliwia prawidłowy transport tlenu z krwią do wszystkich zaopatrywanych w niego narządów i części ciała. Niedotlenienie komórek organizmu może doprowadzić do niewydolności poszczególnych organów (np. nerek) lub układów (np. układu oddechowego albo układu krążenia. Może ono też spowodować niewydolność wielonarządową, czyli niewydolność przynajmniej dwóch narządów lub układów.
Objawy wstrząsu hipowolemicznego
Szybkie wezwanie pogotowia może zapobiec śmierci osoby dotkniętej wstrząsem hipowolemicznym. Niezwykle istotne jest zatem prawidłowe rozpoznanie jego objawów. Wstrząs może wystąpić u osoby, która doznała obrażeń ciała i silnie krwawi. Do wstrząsu krwotocznego może również doprowadzić krwotok wewnętrzny, który często rozpoznaje się z opóźnieniem. Są na niego narażone szczególnie osoby ze skazą krwotoczną, czyli zaburzeniem krzepnięcia krwi, np. hemofilią.
W obu przypadkach, zarówno przy krwotoku zewnętrznym, jak i wewnętrznym występują podobne objawy:
- sine usta i paznokcie,
- niskie ciśnienie krwi,
- zawroty głowy,
- zimne poty,
- zawroty głowy i omdlenia,
- słabo wyczuwalne tętno,
- przyspieszone bicie serca,
- lęk.
Krwotok wewnętrzny można rozpoznać po tym, że w krwi i kale pojawia się krew, osoba chora wymiotuje krwią, odczuwa ona też ból brzucha i ból w klatce piersiowej. Jej brzuch jest wzdęty i twardy.
Leczenie wstrząsu hipowolemicznego
Przy podejrzeniu, że dana osoba jest narażona na wstrząs hipowolemiczny albo że już on wystąpił, należy niezwłocznie wezwać pogotowie. Do przyjazdu karetki należy towarzyszyć osobie zagrożonej, obserwować ją, rozmawiać, aby mieć pewność, że jest przytomna. Warto ułożyć ją na płaskim podłożu z nogami nieznacznie uniesionymi, głowa powinna spoczywać niżej niż nogi. Osobę chorą można przykryć kocem. Jeśli krwotok jest zewnętrzny, ranę należy w miarę możliwości opatrzyć (podlinkuj tekst „Jak zatamować krwotok z palca”), a skaleczoną część ciała należy unieść.