Reklama

Trójpierścieniowe (trójcykliczne) leki przeciwdepresyjne należą do grupy leków psychotropowych tak zwanej starej generacji. Pierwszy z nich – imipramina – został wprowadzony na rynek aż 60 lat temu. Choć są wciąż stosowane i skuteczne, ich przyjmowanie niesie ryzyko wielu skutków ubocznych, np. senności, problemów z koncentracją i niepokojem.

Reklama

Obecnie odchodzi się od stosowania trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych na rzecz nowocześniejszych leków drugiej generacji.

Niepożądane działanie trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych

Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne są skuteczne w łagodzeniu obniżonego nastroju, jednak działają nieselektywnie. Oznacza to, że wpływają nie tylko na poziom serotoniny i noradrenaliny, czyli neurotransmiterów odpowiedzialnych za zaburzenia afektywne, ale także na inne neuroprzekaźniki. Z tego względu wykazują wiele skutków ubocznych, takich jak:

  • senność,
  • niepokój,
  • anhedonię i apatię, czyli otępienie emocjonalne,
  • zawroty głowy,
  • nadwrażliwość,
  • przyrost masy ciała,
  • splątanie i dezorientację,
  • osłabienie libido.

Najnowsze badania wskazują również na związek między stosowaniem przeciwdepresyjnych leków starej generacji a otępieniem (zobacz badania). Leki trójpierścieniowe są też niejednokrotnie powodem ostrych zatruć – ośrodki informacji toksykologicznej w USA donoszą, że za 26% zatruć odpowiadają antydepresanty starej generacji. Także one są przyczyną 91% zgłaszanych przedawkowań leków, oraz 84% zgonów spowodowanych antydepresantami (zobacz badania).

Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne – uzależnienie i syndrom odstawienia

Długotrwałe przyjmowanie antydepresantów może doprowadzić do uzależnienia. W przypadku nagłego przerwania leczenia lekami starej generacji, może pojawić się syndrom odstawienia. Jego podstawowymi objawami są ból głowy, bezsenność, niepokój, rozdrażnienie i ogólnie złe samopoczucie. Leczenia nigdy nie powinno się przerywać na własną rękę. Dawkę należy stopniowo zmniejszać i tylko pod okiem lekarza.

Przedawkowanie trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych

Leki trójcykliczne mają wąski indeks terapeutyczny, co oznacza, że zalecana dawka terapeutyczna (korzystna, działająca leczniczo) jest bardzo zbliżona do szkodliwej, toksycznej dawki (zobacz badania). Bardzo ważne jest więc przyjmowanie leku według ścisłych zaleceń lekarza. Absolutnie nie wolno na własną rękę zwiększać dawki, ponieważ może to doprowadzić do ostrego przedawkowania. W sytuacji zatrucia lekami stosuje się m.in. płukanie żołądka lub nawet płukanie jelit.

Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne – przykładowe leki

Trójpierścieniowe leki depresyjne opierają swój skład na kilku substancjach, mających różne działanie. Część z nich nie jest dostępna w Polsce lub w ogóle została wycofana z użytku:

  • Imipramina – pierwszy lek z grupy trójpierścieniowych, jaki został wprowadzony na rynek farmaceutyczny w latach pięćdziesiątych,
  • Dezypramina – stosowana coraz rzadziej, ze względu na wyzwalanie niepokoju i lęku,
  • Klomipramina – pochodna imipraminy wprowadzona w latach sześćdziesiątych; silniej blokuje wychwyt noradrenaliny,
  • Amitryptylina – oprócz działania typowo antydepresyjnego redukuje niepokój i uspokaja,
  • Protryptylina – stosuje się ją przede wszystkim w leczeniu szpitalnym, ponieważ może wywołać lęk i podniecenie psychoruchowe,
  • Noksyptylina – wprowadzona w latach sześćdziesiątych o stosunkowo łagodnym działaniu; nie stosuje się jej obecnie w leczeniu depresji,
  • Doksepina – ma również silne działanie uspakajające i przeciwlękowe,
  • Dosulepina – również działa przeciwlękowo, jednak nie stosuje się jej obecnie w Polsce,
  • Opipramol – może negatywnie wpływać na sprawność psychomotoryczną,
  • Pipofezyna – rosyjski lek wprowadzony do użytku w latach siedemdziesiątych; obecnie nie jest stosowany w Polsce.
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama