Systematyczna desensytyzacja, czyli jak polubić swój strach

Systematyczna desensytyzacja to metoda należąca do grupy technik behawioralnych, które mają leczyć zaburzenia lękowe.

Metodę systematycznej desensytyzacji stworzył Joseph Wolpe, który opierał swoją wiedzę na warunkowaniu klasycznym, czyli kojarzeniu bodźca z bodźcem bezwarunkowym (na przykład odczuwanie lęku na widok pająka). Metoda opiera się na trzech krokach, jest skuteczna i chętnie praktykowana przez psychologów z nurtu behawioralnego.

Systematyczna desensytyzacja to technika przezwyciężania własnego strachu. Przeprowadzana jest etapowo.

Etap pierwszy walki z lękiem: trening rozluźniania

Pierwszym krokiem w tej terapii jest rozluźnienie się na poziomie ciała, ale i ducha. To czas relaksu i zapomnienia. Najczęściej towarzyszy mu spokojna muzyka, a terapeuta „wygasza pacjenta” - wprowadza w stan, w którym lęk jest całkowicie przytłumiony. Często stosowana na tym etapie jest medytacja, sztuka oddechu.

Etap drugi: hierarchia lęku

Po relaksującym wstępie terapeuta zaczyna rozmawiać z osobą odczuwającą lęk na temat obiektu, który wywołuje w niej niepokój i obawę. Specjalistycznie nazywa się to „stopniową ekspozycją obiektu lub wyobrażanie sobie sytuacji z obiektem w roli głównej”. Terapeuta prosi o przedstawienie hierarchii (listę) sytuacji, które budzą lęk, a następnie razem z pacjentem układają je od najbardziej do najmniej przerażających.

Etap trzeci: oduczanie się lęków

Po przygotowaniu i przedyskutowaniu skali nasilenia lęku w różnych sytuacjach, osoba rozpoczyna wyobrażać sobie wszystkie „lękowe” wydarzenia – rozpoczynając od najmniej stresującego. Ostatni etap trwa najdłużej, ale po przeprowadzeniu kilku sesji z czasem najsilniejszy lęk przestaje być odczuwalny.

Osoba poddana systematycznej desensytyzacji po przeprowadzonej terapii jest spokojniejsza, ma obniżony poziom lęku i „uczy się” żyć z nim na co dzień. Warto pamiętać, że lęk jest wytworem ewolucji i jest potrzebny człowiekowi. Systematyczna desensytyzacja przeprowadzana jest w sytuacji, gdy osoba z objawami lękowymi nie potrafi normalnie żyć i funkcjonować w społeczeństwie. Lęk ogranicza ją i uniemożliwia podejmowanie codziennych czynności.