Co włożyć do święconki – symbole tradycyjnych pokarmów wielkanocnych

Koszyczek wielkanocny, zwany również święconką, jest nieodłącznym atrybutem świąt, obchodzonych na pamiątkę Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. W koszyczku powinny znaleźć takie pokarmy, jak: sól, jajko, chleb, wędlina, chrzan i baranek wielkanocny. Święconka symbolizuje zdrowie, płodność, szczęście i dobrobyt.

Tradycja święcenia pokarmów w Wielkanoc pochodzi z VIII w., jednak w Polsce pojawiła się dopiero we wczesnym średniowieczu. Dawniej gospodynie do poświęcenia przygotowywały wszystkie potrawy wielkanocne. Układano je w koszach na ozdobnych serwetach, a sam obrzęd święcenia pokarmów odbywał się w domach.

Jajko

Jajko jest najważniejszym elementem święconki wielkanocnej. Już w czasach przedchrześcijańskich przypisywano mu właściwości lecznicze. Obecnie jest ono symbolem przezwyciężenia śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Jajko kojarzone jest także z siłą, miłością i płodnością. W wielu domach przed śniadaniem wielkanocnym rodziny dzielą się jajkiem, chcąc w ten sposób przekazać swoim najbliższym życzenia szczęścia i pomnożenia sił witalnych. Do koszyczka świątecznego wkłada się jajka ugotowane na twardo. Mogą być one zarówno w skorupce, jak i częściowo lub w całości obrane.

Chleb

Chleb w religii chrześcijańskiej uważany jest za dar Boga. Jest to podstawowy pokarm, który w liturgii symbolizuje ciało Chrystusa. Dzięki niemu człowiek ma okazję połączyć się z Bogiem. Do koszyczka wielkanocnego chleb umieszcza się na znak ustanowienia przez Chrystusa sakramentu Eucharystii (mszy świętej) podczas ostatniej wieczerzy. Do święconki zwykle wkłada się małą kromkę chleba, którą można posmarować masłem.

Sól i pieprz

Sól w świetle nauk Kościoła katolickiego jest symbolem trwałości i oczyszczenia. Przypisuje się jej także znaczenie ochronne, ma ona strzec człowieka przed popełnieniem grzechu. W koszyczku wielkanocnym sól jest przypomnieniem określenia, którego używał Jezus Chrystus w stosunku do swoich uczniów – „sól ziemi”. Do święconki wkłada się również pieprz, który ma symbolizować nieśmiertelność.

Baranek wielkanocny

Baranek wielkanocny jest symbolem zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Podobnie jak jajko, utożsamiany jest z triumfem życia nad śmiercią, dobra nad złem. Dawniej umieszczano go między innymi święconymi pokarmami, ponieważ wierzono, że ochroni on dom przed pożarem. Niegdyś wykonywany był z masła, dziś najczęściej piecze się go z ciasta lub formuje z cukru. W sklepach i na przedświątecznych kiermaszach można kupić również baranki wykonane z czekolady mlecznej.

Wędlina

Umieszczenie w koszyczku wielkanocnym wędliny mają symbolizować życzenie całorocznego zdrowia, szczęścia i dobrobytu. Dawniej poświęcenie mięsa w święta Zmartwychwstania Pańskiego stanowiło prośbę o urodzaj i rozwój gospodarstwa domowego. Obecnie umieszczanie wyrobów mięsnych w Wielkanoc jest znakiem bogactwa. Najczęściej święci się szynkę lub kiełbasę z wieprzowiny, ponieważ w religii chrześcijańskiej krowa uważana jest za symbol siły i płodności.

Chrzan

W święcące powinno znaleźć się również miejsce dla korzenia chrzanu, okraszonego szczyptą cukru. Ma to symbolizować to, że męka i cierpienia Chrystusa zostały odkupione momentem zmartwychwstania. Ponadto chrzan w koszyczku wielkanocnym kojarzony jest z prośbą o zdrowie, krzepkość i siłę fizyczną.