Mimowolne zachowania i niekontrolowane okrzyki mogą być objawami zespołu Tourette'a

Zespół Tourette'a w powszechnej świadomości funkcjonuje jako choroba, której podstawowym objawem jest mimowolne przeklinanie. Przeklinanie jest w rzeczywistości tylko jednym z tików, które przewlekle występują u osób z tą chorobą.

Pierwsze symptomy choroby Tourette'a pojawiają się u dzieci, najczęściej w wieku 7. lat. Jednym z kryteriów diagnostycznych wg stosowanej w Polsce klasyfikacji ICD-10 jest pojawienie się tików przed 18. rokiem życia.

Przyczyny zespołu Tourette'a

Choroba Tourette'a jest wrodzona i w większości przypadków dziedziczna. Jej przyczyną jest mutacja genetyczna, która odpowiada za pojawienie się organicznych zmian w mózgu. Pewne znaczenie dla częstotliwości i nasilenia objawów mają czynniki środowiskowe, m.in.: substancje chemiczne zawarte w środkach czystości, kurz, pewne rodzaje jedzenia (np. słodycze i produkty mleczne), alkohol. Objawy mogą się też nasilać pod wpływem czynników psychologicznych: stresu lub ekscytacji. Na syndrom Tourette'a choruje czterokrotnie więcej mężczyzn niż kobiet.

Objawy zespołu Tourette'a

Pierwsze objawy zespołu Tourette'a pojawiają się u dzieci między 2. a 15. rokiem życia, najczęściej u siedmiolatków. Początkowo są to proste tiki ruchowe, np. grymasy, podskakiwanie, mruganie, rzucanie głową i unoszenie ramion, przypominające otrząsanie się. Potem mogą pojawić się też objawy wokalne: chrząkanie, mlaskanie, pomruki, odgłosy przypominające szczekanie.

Niekiedy u chorych występują też ruchowe objawy złożone. Do takich objawów należą m.in.: przymusowe dotykanie ludzi i przedmiotów, kręcenie się w kółko, powtarzanie ruchów innych osób, wykonywanie wulgarnych lub obscenicznych gestów. Świadczą one o ciężkiej postaci zespołu Tourette'a. Typowymi wokalnymi objawami ciężkiej postaci tej choroby są pokrzykiwanie, gwałtowne wypowiadanie niezrozumiałych słów, powtarzanie słów wypowiadanych przez inne osoby (echolalia), a także własnych słów oraz przeklinanie (tzw. koprolalia). Charakterystycznym objawom choroby towarzyszą objawy niespecyficzne: niepokój, problemy z koncentracją uwagi oraz nadpobudliwość psychoruchowa.

Objawy mogą zmieniać się w czasie. Niektóre nasilają się, podczas gdy inne słabną lub ustępują. Mimo okresów remisji, czyli czasowego ustąpienia objawów, choroba na ogół utrzymuje się do końca życia.

Co odróżnia zespół Tourette'a od innych zaburzeń tikowych

Tiki ruchowe i wokalne występują nie tylko w zespole Tourette'a. Według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 choroby, w przebiegu których pojawiają się tiki, można podzielić na trzy grupy. Pierwszą z nich, oznaczoną kodem F95.0 są tiki przemijające, drugą F95.1 – przewlekłe tiki ruchowe lub głosowe, a F95.2 Zespół Gilles de la Tourette`a, określony w klasyfikacji jako zespół tików głosowych i ruchowych. Tym, co odróżnia zespół Tourette'a od innych chorób tikowych jest współwystępowanie tików ruchowych i głosowych oraz występowanie objawów przez okres dłuższy niż 12 miesięcy.

Społeczne i psychologiczne konsekwencje choroby Tourette'a

Mimowolne, przymusowe zachowania mogą znacznie utrudnić osobom cierpiącym na zespół Tourette'a normalne funkcjonowanie w społeczeństwie. Chorzy mogą mieć trudności ze sformułowaniem wypowiedzi bez wtrącania w nią przekleństw i okrzyków. Narażeni są oni na niezrozumienie, izolację społeczną, a nawet agresję ze strony innych ludzi. W konsekwencji może to doprowadzić do zaburzeń depresyjnych, a nawet prób odebrania sobie życia.

• Czym są ruchy mimowolne? Poznaj hiperkinezy, ich przyczyny i leczenie.
• Czy słyszałaś o tej chorobie? Dowiedz się, jak wygląda leczenie zespołu Tourette'a.
• Drżenie głowy i głosu? Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy oraz jak przebiega leczenie drżenia samoistnego, czyli choroby Minora.