Obowiązki pracownika i pracodawcy związane z przejściem na emeryturę

Podstawowym obowiązkiem pracownika, który chce przejść na emeryturę, jest złożenie wniosku do ZUS. Powinien on dołączyć do niego dokumentację, na podstawie której ZUS ustali, czy dana osoba ma prawo do emerytury, oraz w jakiej wysokości świadczenie to jej przysługuje. Pracodawca ma obowiązek dostarczyć pracownikowi te dokumenty.

Przejście na emeryturę: wniosek pracownika

Pracownik, który uzyskał prawo do emerytury i chce w związku z tym zwolnić się z pracy, jest zobowiązany powiadomić o tym pracodawcę. Musi zgromadzić odpowiednią dokumentację, na podstawie której ZUS ustali, czy i w jakiej wysokości należy mu się emerytura. W zgromadzeniu tej dokumentacji pracodawca zobowiązany jest mu pomóc.

Decyzję o przyznaniu emerytury wydaje ZUS właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby przechodzącej na emeryturę. Postępowanie o przyznanie emerytury rozpoczyna się po złożeniu wniosku przez tę osobę. Obowiązek złożenia wniosku dotyczy urodzonych po 31 grudnia 1948 r., natomiast osoby urodzone przed tą datą mogą to zrobić za pośrednictwem pracodawcy.

Wniosek do ZUS składa się bezpośrednio w oddziale ZUS - na piśmie, ustnie do protokołu lub pocztą. Można go złożyć także w polskim urzędzie konsularnym lub w innej polskiej placówce dyplomatycznej.

Wniosek powinien zawierać: imię i nazwisko, datę urodzenia, miejsce zamieszkania, adres do korespondencji, numer PESEL, a w razie jego braku - serię i numer dowodu osobistego albo paszportu, podpis wnioskodawcy, jego pełnomocnika lub innej osoby upoważnionej do jej reprezentacji. Jeżeli emerytura ma być wpłacana na rachunek bankowy, należy podać również nazwę i adres banku oraz numer rachunku.

Obowiązki pracodawcy wobec przechodzącego na emeryturę

Pracodawca, jako płatnik składek, ma określone obowiązki zarówno wobec osób przechodzących na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym, jak i wobec tych, którzy korzystają z wcześniejszych uprawnień. Głównym obowiązkiem jest wydanie dokumentacji niezbędnej do przyznania świadczenia. Pracodawca ma obowiązek przechowywania dokumentacji dotyczącej pracownika przez 50 lat, jeśli zależeć od niej może prawo do emerytury oraz jej wysokość.

Zaświadczenia, które pracodawca wydaje na podstawie dokumentacji osobowej pracownika, powinny potwierdzić:

• w jakim okresie oraz w jakim wymiarze czasu pracy pracownik był zatrudniony,

jaka była wysokość przychodu,

• w jakim okresie pracownik wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
• okresy składkowe i nieskładkowe - w jakim okresie pracownik korzystał z urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego, pobierał wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego.

Dokumentem potwierdzającym wysokość wynagrodzeń było zaświadczenie wystawione przez pracodawcę na druku ZUS Rp-7. Aktualnie nie ma już obowiązku składania tego dokumentu, w praktyce druk ten nadal funkcjonuje i jest wykorzystywany przez płatników składek oraz przyjmowany przez organ rentowy.

W stosunku do osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. zobowiązany jest przygotować wniosek o emeryturę i przedłożyć go za zgodą pracownika w ZUS na 30 dni przed zamierzonym terminem przejścia na emeryturę.

Obowiązki te nie dotyczą:

• osób fizycznych, które zatrudniają pracowników, niewypłacających świadczeń z ubezpieczenia chorobowego,
• zleceniodawców,
• płatników składek, którzy opłacają składkę za siebie i osoby współpracujące.