Terminy przedawnienia roszczeń. Kiedy nie trzeba płacić długu?

Przedawnienie roszczeń nie oznacza, że wierzyciel nie może ich dochodzić, a dłużnik – spłacić. Przedawnienie dotyczy roszczeń o charakterze majątkowym, choć nie wszystkich. Następuje co do zasady z upływem 10 lat od wymagalności roszczenia, występują jednak również terminy lat 3 lub 2 bądź 1 roku.

Przedawnienie roszczeń: co oznacza?

Przedawnienie roszczeń oznacza, że można uchylić się od zapłaty długu, jeśli minął ustawowo określony termin od dnia, kiedy dług stał się wymagalny, czyli kiedy należało go zapłacić. Nie ulegają przedawnieniu roszczenia niemajątkowe.

Po upływie terminu przedawnienia wierzyciel nie ma możliwości przymusowego ściągnięcia długu na mocy decyzji sądu. Nie oznacza to jednak, że wierzytelności nie można w ogóle dochodzić tego roszczenia – jeśli kwota długu zostanie spłacona z własnej woli dłużnika, to nie będzie mu się należał jej zwrot z tego powodu, że upłynął termin przedawnienia. Aby uchylić się od zapłaty należy podnieść w sądzie zarzut przedawnienia.

Przedawnienie roszczeń majątkowych: terminy

Roszczenia majątkowe przedawniają się wraz z upływem:

• 10 lat – jest to zasada obowiązująca, jeśli ustawy nie przewidziały innego terminu,
• 3 lat – np. o naprawienie szkody wyrządzonej przez produkt niebezpieczny, roszczenia okresowe (np. roszczenia o alimenty, wypłatę wynagrodzenia ze stosunku pracy), roszczenia wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej,
• 2 lat – z umowy sprzedaży dotyczącej przedsiębiorców, z umowy o dzieło, z umowy rachunku bankowego, z umowy zlecenia,
• 1 roku – z umowy najmu, z umowy użyczenia, umowy przewozu osób, z tytułu umowy przedwstępnej.

Terminów przedawnienia nie można umownie wydłużać ani skracać.

Przedawnienie roszczeń: kiedy nie następuje

Roszczeniami, które nie ulegają przedawnieniu są roszczenia niemajątkowe. Są to te roszczenia, których przedmiotem ochrony są dobra osobiste.

Roszczeniami majątkowymi, które nie podlegają przedawnieniu, są:

• roszczenie windykacyjne dotyczące nieruchomości, czyli o ich wydanie osobie uprawnionej,
• roszczenie negatoryjne przysługujące właścicielowi nieruchomości, czyli o zaprzestanie naruszania prawa do nieruchomości przez osobę nieuprawnioną,
• roszczenie przysługujące współwłaścicielom o zniesienie współwłasności.

Przedawnienie roszczeń: przerwanie biegu przedawnienia

Przerwanie biegu przedawnienia następuje z chwilą dokonania każdej czynności przed sądem lub organem pozasądowym, mającą na celu ściągnięcie długu. Może to być złożenie pozwu o zapłatę, zawezwanie do próby ugodowej, wniesienie wniosku o wszczęcie egzekucji, wniesienie pozwu o ustalenie istnienia długu. Może nastąpić także poprzez uznanie roszczenia przez dłużnika.

Jeśli bieg terminu przedawnienia został przerwany, to później biegnie on na nowo.

• Zobowiązanie podatkowe przedawnia się po 3 lub 5 latach. Zobacz, co jeszcze należy wiedzieć na temat przedawnień podatków.
• Przedawnienie długu oznacza, że dłużnik nie musi regulować zobowiązania. Mandaty karne przedawniają się po roku.
• Ulga za złe długi daje możliwość obniżenia podstawy opodatkowania. Sprawdź, w jakich sytuacjach przysługuje ulga za złe długi.