Objawy autyzmu – jak wykryć go u niemowlaka?

Autyzm to jedno z najbardziej tajemniczych zaburzeń rozwojowych dzieci. O tym, jak rozpoznać objawy autyzmu przed trzecim rokiem życia, opowiada psycholog.

Autyzm diagnozowany jest po trzecim roku życia, jednak najczęściej pierwsze objawy pojawiają się wcześniej. Niepokojące zachowania można dostrzec nawet u niemowlaków.

Autyzm – objawy u niemowlaków

Już w pierwszych miesiącach życia można zauważyć specyficzne zachowania, które mogą sugerować autyzm. Do niepokojących objawów należą problemy w nawiązywaniu kontaktu – brak podążania wzrokiem za mamą i brak zainteresowania jej twarzą. Problem z komunikacją jest znaczący także później: nie należy bagatelizować nieodwzajemniania uśmiechu, braku reakcji na inicjowanie kontaktu czy ewidentnego unikania przytulania przez najbliższych. Jednym z objawów autyzmu jest powtarzalność, tzw. stereotypie ruchowe – u niemowląt mogą się manifestować powtarzalnością pewnych ruchów dłońmi i palcami blisko twarzy.

Nie można postawić jednoznacznej diagnozy tylko na podstawie tych objawów. Należy je potraktować tylko jako sygnały ostrzegawcze i bodziec do obserwacji dziecka.

W najwcześniejszym okresie, do pierwszego roku życia, niepokoić powinien także brak reakcji na swoje imię – wskazuje psycholog Beata Tarnas-Nowicka – jednak kluczowy jest brak kontaktu wzrokowego i naśladowania mimiki matki.

Autyzm – objawy w wieku poniemowlęcym

Dzieci z autyzmem w tym wieku nie są zainteresowane nawiązywaniem kontaktu z innymi – nie tylko dorosłymi, ale i rówieśnikami. Gaworzenie czy pierwsze słowa nie służą zwróceniu na siebie uwagi ani nawiązaniu kontaktu. Dzieci sprawiają wrażenie żyjących w swoim własnym świecie, do którego nie chcą dopuścić innych. W dalszym ciągu charakterystyczne jest unikanie kontaktu wzrokowego i nasilający się opór do nawiązywania kontaktu fizycznego, czyli przytulania. Dzieci z autyzmem mają problem z zabawami, polegającymi na udawaniu różnych czynności – karmieniu lalki, gotowaniu, jazdy samochodem. Charakterystycznym objawem jest zaburzenie rozwoju mowy – u niektórych dzieci mowa początkowo rozwija się prawidłowo, po czym następuje nagły regres, brak kontaktu z otoczeniem. Niektóre dzieci nie tylko nie mówią, ale także nie używają gestów i mimiki.

Dzieci z autyzmem cechuje także nadwrażliwość lub niedowrażliwość. Nadwrażliwość można podzielić na wzrokową, słuchową i dotykową. Dziecko cierpiące na nią może na przykład unikać intensywnych kolorów, reagować nieadekwatnie na dźwięki, unikać (hałasujących) grup dzieci, mieć awersję do dotykania rzeczy o zróżnicowanej fakturze. Niedowrażliwość manifestuje się przeciwnie – dziecko czuje potrzebę dostarczania sobie intensywnych bodźców, na przykład siedzi tuż przed telewizorem, włącza bardzo głośno muzykę.

W sytuacji, gdy rodzice dostrzegają objawy również w wieku poniemowlęcym, warto skonsultować się z lekarzem. Tylko specjalista może rozwiać wątpliwości rodziców, a w razie postawienia diagnozy, zaproponować różne rodzaje terapii.

• U chłopców występuję czterokrotnie częściej niż u dziewczynek. Autyzm dziecięcy – poznaj najczęstsze przyczyny choroby.
• Dziecko z autyzmem bywa trudnym podopiecznym, jednak otaczanie go troską i miłością może zaprocentować w przyszłości. Przeczytaj koniecznie: Jak wychowywać dziecko z autyzmem.
• Wolniejszy rozwój fizyczny dziecka lub zaburzenia rozwojowe nie muszą oznaczać autyzmu. Dowiedz się, jakie symptomy są charakterystycznie dla autyzmu u dzieci.