Dla ciebie zrobię wszystko – osobowość zależna
Zależność od innych jest naturalną potrzebą człowieka – łączy się z potrzebą akceptacji, wsparcia i potwierdzenia swojej wartości. Zdarza się jednak, że przyjmuje skrajną postać. Możemy wtedy mówić o rozwinięciu osobowości zależnej, która kwalifikuje się już jako zaburzenie psychiczne.
Zależność od innych jest naturalną potrzebą człowieka – łączy się z potrzebą akceptacji, wsparcia i potwierdzenia swojej wartości. Zdarza się jednak, że przyjmuje skrajną postać. Możemy wtedy mówić o rozwinięciu osobowości zależnej, która kwalifikuje się już jako zaburzenie psychiczne.
Cechy osobowości zależnej
Ludzie o osobowości zależnej na pierwszym miejscu stawiają zawsze dobro drugiej osoby, są chętne do współpracy i pomocy. Można powiedzieć, że podczas gdy osobowości psychopatycznej obca jest empatia, to w osobowości zależnej jest ona na bardzo wysokim poziomie. W dużym skrócie, są to ludzie, którzy żyją życiem innych i dla innych. Nasuwa się więc pytanie, co w tym złego? Wszystkim tym zachowaniom towarzyszy postrzeganie siebie jako osoby niekompetentnej, bezsilnej i bezradnej.
Diagnoza osobowości zależnej
W Polsce do diagnozy zaburzeń psychicznych stosuje się Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10). Według niej, aby zdiagnozować u kogoś osobowość zależną, osoba taka musi spełnić przynajmniej trzy z niżej wymienionych kryteriów:
- przerzuca odpowiedzialności za ważne decyzje życiowe na inne osoby,
- stawia potrzeby innych osób wyżej niż własne,
- niechętnie stawia jakiekolwiek wymagania osobom, od których jest zależna,
- ma poczucie bezradności w sytuacji osamotnienia, obawia się, że nie jest w stanie zatroszczyć się o siebie,
- ma problem z podejmowaniem nawet codziennych decyzji bez radzenia się innych,
- towarzyszy jej ciągła obawa przed opuszczeniem przez bliską osobę.
Oddawanie kontroli nad swoim życiem innym osobom daje poczucie bezpieczeństwa. Jest to do tego stopnia ważne, że osoby zależne przyjmują niemal służalczą postawę i są w stanie zrobić niemal wszystko, by tylko druga osoba z nimi pozostała i roztoczyła nad nimi opiekę. Bliskich traktują jak parasol ochronny, którego nie chcą za żadne skarby wypuścić z rąk. Można powiedzieć, że chcą być wiecznie dziećmi, którymi trzeba się zajmować. Bywa, że sabotują np. swój rozwój zawodowy tylko po to, by nie usamodzielnić się i wciąż manifestować potrzebę opieki ze strony innych.
Przyczyny osobowości zależnej
Rozwój każdej osobowości wynika po części z czynników biologicznych i wychowania. W przypadku osobowości zależnej psychiatrzy przyjmują, że może być ona efektem doświadczeń z dzieciństwa, które przyczyniły się do osłabienia poczucia wartości i niezależności. Do jej rozwoju może przyczyniać się także bardzo autorytarna lub – wręcz przeciwnie – zbyt opiekuńcza postawa rodziców. Osobowość zależna częściej jest diagnozowana u kobiet niż u mężczyzn. W leczeniu tego zaburzenia stosuje się psychoterapię, której celem jest zrozumienie źródeł problemu i nauka wchodzenia w relacje partnerskie, a nie uległe.
- Osobowość lękliwa dotyczy około 2% populacji. Jak leczyć osobowość lękliwą?
- Silna osobowość cechuje się asertywnością. Poznaj charakterystykę silnej osobowości.
- Niska samoocena to cecha osobowości depresyjnej.