Kiedy pracownik może ponieść odpowiedzialność materialną?

Odpowiedzialność materialna pracownika i wymiar odszkodowania na rzecz pracodawcy zależy od tego, czy pracownik wyrządził szkodę umyślnie, czy też nie.

Jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest dbanie o dobro zakładu pracy i ochrona jego mienia, jak również zachowanie w tajemnicy informacji, które ujawnione mogłyby narazić pracodawcę na szkodę (art. 100 §2 pkt. 4 k.p.). Kodeks pracy (zobacz tekst ustawy) określa również dwie sytuacje, w których pracownik może ponosić za niedopełnienie tego obowiązku.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną pracodawcy

Odpowiedzialność materialną może ponieść pracownik, który ze swojej winy (na skutek niewykonania bądź niewłaściwego wykonania obowiązków) wyrządził szkodę pracodawcy (art. 114). Pracodawca zobowiązany jest natomiast do przedstawienia okoliczności, które uzasadniają odpowiedzialność pracownika, jak i wysokość powstałej szkody (art. 116).

Ustawodawca przewiduje dwa rodzaje konsekwencji, zależne od tego, czy wina pracownika była umyślna, czy też nie. Do naprawienia szkody w pełnym wymiarze (czyli w pełnej wysokości materialnej) zobowiązany jest pracownik, który szkodę wyrządził umyślnie (art. 122). Jeśli natomiast pracownik zawinił nieumyślnie, wówczas odszkodowanie na rzecz pracodawcy nie może przekroczyć kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi (art. 119).

Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi

Pracownik odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w mieniu, które powierzył mu pracodawca. Pracodawca może powierzyć pracownikowi różnorodne mienie: począwszy od pieniędzy, papierów wartościowych i kosztowności przez narzędzia i podobnego typu przedmioty, na środkach ochrony indywidualnej i odzieży roboczej skończywszy (art. 124 § 1). W sytuacji, gdy pracownik będzie mógł wykazać, iż szkoda powstała na skutek niezapewniania przez pracodawcę właściwych warunków umożliwiających zabezpieczenie mienia, będzie mógł tym samym uwolnić się od odpowiedzialności materialnej (art. 124 § 3).

Pracodawca, który chciałby dochodzić ewentualnych roszczeń za wyrządzoną szkodę, może do tego celu wykorzystać właśnie przepisy dotyczące odpowiedzialności materialnej pracownika.