Ochrona wynagrodzenia za pracę – co oznacza?

Ochrona wynagrodzenia za pracę zapewniona jest przepisami kodeksu pracy, który nakazuje wypłacać wynagrodzenie terminowo, regularnie, nie rzadziej, niż raz w miesiącu. Wynagrodzenie musi być odpowiednie do wykonanej pracy, wolne od potrąceń nieprzewidzianych w ustawie.

Ochrona wynagrodzenia za pracę: podstawa prawna

Otrzymywanie wynagrodzenia za wykonaną pracę jest podstawowym uprawnieniem pracownika. Przepisy dotyczące ochrony wynagrodzenia za pracę znajdują się w art. 84-91 kodeksu pracy (pełny tekst ustawy dostępny tutaj). Nie definiują one, czym jest ta ochrona, lecz wymieniają jej zasady.

Ochrona wynagrodzenia to ogół gwarancji prawnych, zapewniających pracownikowi otrzymywanie wynagrodzenia za wykonaną pracę. Zapłata za pracę ma być godziwa, czyli odpowiednia do wykonanego świadczenia, ma być dokonywana terminowo, bez nieuzasadnionych potrąceń.

Zasadniczą rolą tych przepisów jest ochrona pracowników przed nieuzasadnionym brakiem wynagradzania za pracę czy bezprawnym jego obniżeniem. Ma być terminowe, aby umożliwić pracownikowi zachowanie ciągłości finansowej.

Ochrona wynagrodzenia za pracę: niezbywalność wynagrodzenia

Pracownik nie może zrzec się wynagrodzenia, ani przenieść prawa jego pobierania na inną osobę. Zakaz ten obejmuje zarówno wynagrodzenie już należne, jak i to, które będzie się należało w przyszłości. Pod przyszłe wynagrodzenie nie można wystawić weksla, nie można też na wynagrodzeniu za pracę ustanowić zastawu.

Chodzi tu o to, że wynagrodzenie za pracę jest świadczeniem, które ma się z zasady należeć pracownikowi. Ma mu służyć do zapewnienia sobie bytu i zabezpieczenia swoich potrzeb. Ten przepis również zabezpiecza pracownika przed wymuszeniami ze strony innych osób, które mogłyby pozbawić go środków utrzymania.

Ochrona wynagrodzenia za pracę: terminowość

Wynagrodzenie powinno być wypłacane co najmniej raz w miesiącu, najpóźniej w dniu, w którym pracodawca jest zobowiązany je wypłacać. Dzień taki powinien być stały i ściśle określony. Jeśli termin wypada w dzień wolny od pracy – wypłata następuje w dzień poprzedni. Zasadniczo wynagrodzenie płatne jest z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego wysokości, można jednak w umowie postanowić inaczej – np., że będzie płatne z góry. Wypłata powinna nastąpić nie później, niż 10. dnia kolejnego miesiąca.

Ochrona wynagrodzenia za pracę: odpowiednia wysokość

Wynagrodzenie, zgodnie z art. 78 KP, musi odpowiadać wykonywanej pracy, kwalifikacjom koniecznym przy jej wykonywaniu, musi też uwzględniać ilość i jakość świadczonej pracy. Pracownik ma prawo do wglądu w dokumenty, na podstawie których określono jego wynagrodzenie. Musi ono być obliczane zgodnie z warunkami przewidzianymi w umowie o pracę i regulaminie wynagradzania pracowników, jeśli taki obowiązuje.

Wynagrodzenie może być pomniejszone jedynie o składniki przewidziane przez ustawę. Są to świadczenia alimentacyjne lub inne egzekwowane sumy, wypłacone zaliczki, kary pieniężne.

Ochrona wynagrodzenia za pracę: forma i miejsce zapłaty, osoby uprawnione do odbioru

Wynagrodzenie ma być wypłacone w takiej formie, aby pracownik mógł nim dysponować. Może to być zarówno gotówka, jak i przelew bankowy. Może być wypłacane w walucie obcej. Nie może jednak nastąpić w formie papierów wartościowych, nawet jeśli pracownik się na to zgodzi.

Jeśli wynagrodzenie wypłaca się w gotówce, musi być wypłacane w określonym i stałym miejscu, np. biurze firmy. W formie bezgotówkowej musi być przelane na numer rachunku podany przez pracownika.

Natomiast jeśli część wynagrodzenia ma być wypłacana w formie niepieniężnej, to musi być to przewidziane w przepisach ustawowych lub układzie zbiorowym. Nie można tego ustalić ani w umowie o pracę, ani w regulaminie wynagradzania.

Osobami uprawnionymi do odbioru wynagrodzenia, poza samym pracownikiem, są jego przedstawiciel ustawowy, osoby do tego umocowane – jego pełnomocnicy. Jeśli wynagrodzenie ma być wypłacane nie do rąk pracownika, to pracownik musi wyrazić na to zgodę, przechowywaną w dokumentacji.