Choroby tarczycy w ciąży – jak rozpoznać i leczyć nadczynność i niedoczynność tarczycy

Zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy należy leczyć, ponieważ w innym wypadku może dojść do poronienia, przedwczesnego porodu lub wad rozwojowych u dziecka. Choroby tarczycy doprowadzają do rozregulowania gospodarki hormonalnej całego organizmu.

Choć badanie tarczycy nie jest obowiązkowe dla ciężarnych kobiet, zdecydowanie warto mu się poddać, tym bardziej, że jest finansowane przez NFZ.

Badanie TSH w ciąży

Podstawowym badaniem, które pozwala na wykrycie problemów z tarczycą jest badanie TSH, czyli oznaczenie poziomu tyreotropiny we krwi. Tarczycę powinny koniecznie skontrolować kobiety, które wcześniej straciły ciążę bez wyraźnego powodu lub w przeszłości miały problemy z niedoczynnością lub nadczynnością tarczycy. W przypadku niskich wyników TSH należy zrobić dodatkowe badania fT3 (wolnej trójjodotyroniny) i fT4 (wolnej tyroksyny), ponieważ w ciąży poziom TSH naturalnie się obniża. USG także pozwoli potwierdzić lub wykluczyć zmiany w obrębie tarczycy.

Niedoczynność tarczycy w ciąży – objawy

Typowymi objawami niedoczynności tarczycy są:

• osłabienie i senność,
• zła tolerancja zimna i ciągłe poczucie marznięcia,
• zaparcia,
• bóle głowy, mięśni i stawów,
• problemy z koncentracją i pamięcią,
• niewspółmierny do diety przyrost masy ciała i jego obrzmienie.

Leczenie niedoczynności tarczycy w ciąży

Leczenie niedoczynności tarczycy w ciąży polega – tak jak i poza nią – na przyjmowaniu doustnie tyroksyny, czyli hormonu tarczycy. Jeśli niedoczynność tarczycy matki nie jest leczona w trakcie ciąży, dziecko może mieć niską wagę urodzeniową, noworodkowy zespół zaburzeń oddechowych lub urodzić się zbyt wcześnie. Dzieci matek z niedoczynnością mogą też cierpieć na opóźnienie rozwoju psychoruchowego.

Nadczynność tarczycy w ciąży – objawy

Szczególnie podczas pierwszej ciąży, może pojawić się nadczynność tarczycy, która jednak nie jest związana z czynnikami chorobowymi – pojawia się w wyniku działania łożyskowego hormonu HCG (gonadotropiny kosmówkowej). Jego obecność sprawia, że automatycznie obniżany jest poziom TSH. Taka nadczynność tarczycy w ciąży zwykle nie wymaga leczenia, ponieważ ustępuje samoistnie. O wiele poważniejsza jest tzw. prawdziwa nadczynność tarczycy, którą wywołują faktyczne choroby tarczycy, mogące prowadzić nawet do poronienia.

Charakterystycznymi objawami nadczynności tarczycy są:

• ciągłe uczucie gorąca i duszności oraz wzmożenie potliwości,
• niepokój i rozdrażnienie,
• wzmożony apetyt z jednoczesnym ciągłym chudnięciem,
• osłabienie,
• biegunki,
• uczucie kołatania serca.

Nadczynność tarczycy w ciąży – leczenie

Leczenie nadczynności tarczycy w ciąży powinno być prowadzone i stale monitorowane przez lekarza. W zależności od przyczyny problemów z hormonami tarczycy, leczenie może trwać całą ciążę (przy guzkach toksycznych) lub tylko do momentu wyrównania poziomu TSH (jak w przypadku zapalenia Gravesa-Basedowa). W wyjątkowych sytuacjach, jak np. duże guzki lub nietolerowanie leków przez organizm, dopuszcza się również wycięcie tarczycy.

Ostrożność jest zalecana zwłaszcza w pierwszym trymestrze, kiedy płód jest bardzo wrażliwy na różnego typu farmakoterapie, dlatego też zwykle lekarz zaleca możliwie najmniejsze dawki leków. Mimo możliwych skutków ubocznych dla dziecka, leczenie jest koniecznie, ponieważ o wiele groźniejsze jest jego zaniechanie.

Problemy z tarczycą po porodzie

Badanie hormonów tarczycy jest jednym z badań przesiewowych, co oznacza, że wykonuje się je u każdego noworodka. Zdarza się, że u dziecka także zaczyna się rozwijać np. nadczynność tarczycy, gdy cierpiała na nią matka. Oboje powinni być pod stałą kontrolą endokrynologa, który w zależności od sytuacji będzie tworzył plan leczenia.

Choroby tarczycy w ciąży – profilaktyka

Zarówno kobiety ciężarne, karmiące, jak i dopiero starające się o dziecko powinny profilaktycznie przyjmować jod. W trakcie ciąży zapotrzebowanie na ten pierwiastek jest wzmożone, ponieważ naturalnie zwiększa się w tym czasie produkcja tyroksyny, poza tym zwiększa się jego wydalanie. Część jodu jest transportowana do płodu, który także zaczyna produkować swoje hormony. Z tych względów tzw. profilaktyka jodowa jest konieczna.

Zapotrzebowanie na jod jest różne:

• dorośli powinni przyjmować około 200 μg jodu na dobę,
• kobiety ciężarne 230 μg,
• kobiety karmiące 260 μg.

Dietę można uzupełniać o produkty bogate w ten pierwiastek (np. ryby, z których najwartościowszy pod tym względem jest mintaj i dorsz) lub suplementy.

Przyjmowania jodu nieaktywnego nie należy mylić z terapią jodem promieniotwórczym. Jod promieniotwórczy stosowany jest w leczeniu poważnej nadczynności tarczycy, jednak ta metoda terapii jest absolutnie zakazana w czasie ciąży.

• Niedobór hormonów produkowanych przez tarczycę, czyli niedoczynność tarczycy, to choroba, która wymaga leczenia farmakologicznego. Leczenie niedoczynności tarczycy: jod i tyroksyna.
• Tyroksyna jest podstawowym hormonem produkowanym przez tarczycę. Co to jest Tyroksyna i za co jest odpowiedzialna.
• Chora tarczyca u dzieci zdarza się bardzo rzadko, a jej leczenie jest długotrwałe. Nadczynność tarczycy u dzieci: diagnostyka i leczenie.
• Nadpotliwość może być krępująca i ograniczać normalne funkcjonowanie w społeczeństwie. Nadpotliwość. Przyczyny nadmiernego pocenia się.