Przyczyny, objawy i sposoby leczenia niedoboru prolaktyny

Niski poziom prolaktyny może być spowodowany chorobą tarczycy, niedoczynnością przysadki lub chorobą nerek. Jednak zdarza się bardzo rzadko. Za niska prolaktyna powoduje zbyt małą ilość pokarmu u kobiet karmiących piersią.

Niedobór prolaktyny może utrudniać zajście w ciążę oraz powodować kłopoty z jej utrzymaniem.

Czym jest prolaktyna i gdzie jest wytwarzana?

Prolaktyna to hormon wytwarzany przez przysadkę mózgową. Jego nazwa pochodzi od pierwszej roli, którą poznano, a mianowicie laktacji. Prolaktyna odpowiada również za regulowanie funkcji rozrodczych, wpływa na samopoczucie i działanie układu immunologicznego.

Za produkcję prolaktyny w przysadce mózgowej odpowiada przede wszystkim dopamina. To hormon, który hamuje wytwarzanie prolaktyny. Natomiast prolaktyna zwiększa wydzielanie dopaminy. Razem tworzą pętlę układu zwrotnego. Wytwarzanie prolaktyny zwiększają też estrogeny.

Przyczyny niedoboru prolaktyny

Zbyt niski poziom prolaktyny może być wywołany przez:

• choroby nerek,
• choroby tarczycy,
• niedoczynność przysadki mózgowej,
• defekt syntezy prolaktyny (wrodzony lub nabyty),
• zniszczenie przysadki mózgowej (przez stan zapalny, uraz lub zmiany zwyrodnieniowe bądź nowotwory), np. w wyniku zespołu Sheehana,
• zażywanie leków: glikokortykosteroidów, lewodopy, bromokryptyny, apomorfiny lub witaminy B6 w dużych ilościach.

Objawy niedoboru prolaktyny

Niski poziom prolaktyny u kobiet ma swoje konsekwencje w produkcji niewystarczającej ilości mleka po porodzie.

Najszerszy zakres objawów powoduje zespół Sheehana, kiedy duża część płata przysadki zostanie zniszczona. Są to:

• brak laktacji po porodzie,
• stopniowe zmniejszanie objętości narządów płciowych,
• zmniejszenie lub zanik owłosienia pod pachami i w miejscach intymnych,
• osłabienie i nadmierne zmęczenie,
• zmniejszenie tarczycy, kory nadnerczy i gonad,
• przerzedzenie owłosienia głowy,
• bladość i suchość skóry, pojawienie się zmarszczek,
• zapadanie oczu w oczodołach.

Guz przysadki u mężczyzn, który może powodować niski poziom prolaktyny, ma następujące objawy:

• apatia,
• ból głowy,
• zmniejszenie bądź zanik potencji,
• zmniejszenie aktywności umysłowej,
• zawężone pole widzenia.

Diagnostyka niedoboru prolaktyny

Poziom prolaktyny sprawdza się wykonując badanie krwi. Normy prolaktyny u kobiet zależne są od fazy cyklu, podczas której wykonuje się badanie:

• faza folikularna, której początkiem jest miesiączka; w tej fazie poziom progesteronu spada, a wzrasta poziom estrogenów - dopuszczalne poniżej 23 µg/l,
• faza luteinowa zwana też lutealną, występująca po owulacji; w tej fazie macica przygotowuje się do zagnieżdżenia zapłodnionego jajeczka – dopuszczalny poziom 40 µg/l,
• trzeci trymestr ciąży – dopuszczalne do 400 µg/l.
• Norma prolaktyny u mężczyzn to poziom poniżej 20 µg/l.

Niski poziom prolaktyny może być związany z chorobami nerek bądź tarczycy i powinien być zdiagnozowany również pod tym kątem. Jeśli to powiązanie zostanie potwierdzone, leczy się choroby podstawowe, które wywołują niedobór prolaktyny.

Zmniejszone wydzielanie hormonów przysadki, w tym prolaktyny może być wynikiem niedoczynności przedniego płata przysadki mózgowej. Aby ją zdiagnozować należy wykonać badania hormonów przysadki: tomografię komputerową, rezonans magnetyczny lub badanie RTG.

Leczenie niedoboru prolaktyny

• Niski poziom prolaktyny można uzupełnić przyjmując ten hormon. Natomiast niedoczynność przysadki leczy się podając hormony nadnerczy, tarczycy i gonad, w tym prolaktynę.
• Mężczyźni otrzymują androgeny, aby przywrócić im czynności płciowe. Kobietom podawane są progestageny oraz estrogeny.

Guzy przysadki leczone są farmakologicznie lub - w razie oporności na leki bądź dużego rozmiaru - operacyjnie.

• To jeden z istotnych kobiecych hormonów. Dowiedz się więcej o prolaktynie i sprawdź, kiedy warto badać ten hormon.
• Hiperprolaktynemia może być mieć poważne skutki. Przeczytaj o nadmiarze prolaktyny - jego przyczynach, objawach i leczeniu.