Wykroczenia przeciwko prawom pracownika

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy za wykroczenia przeciwko prawom pracownika pracodawca może być obciążony karą grzywny w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł.

W Sprawozdaniu z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2014 roku można odnaleźć informacje na temat częstotliwości i rodzaju wykroczeń przeciwko prawom pracownika. Poniżej kilka przykładów częstych wykroczeń.

Rodzaj umowy

Pracodawcy, którzy w celu ograniczenia kosztów, zawierają z pracownikiem umowę cywilnoprawną (np. umowę zlecenie) w warunkach, w których zgodnie z przepisami Kodeksu pracy (zobacz tekst ustawy) powinna być zawarta umowa o pracę, dopuszczają się wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Zgodnie z artykułem 22 §1 Kodeksu pracy pracownik (czyli osoba zatrudniona na mocy umowy o pracę) zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a także pod jego kierownictwem. Jeśli takie elementy zawarte są również w umowie cywilnoprawnej, może zachodzić ryzyko wykroczenia przeciwko prawom pracownika.

Przepisy BHP

Częstym wykroczeniem przeciwko prawom pracownika jest również nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (np. nieaktualne badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, nieprawidłowości dotyczące środków ochrony indywidualnej czy nieprawidłowości w zakresie oceny ryzyka). Osobie odpowiedzialnej za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo osobie kierującej pracownikami, która nie przestrzega przepisów BHP oprócz kary grzywny, może grozić również mandat.

Czas pracy i urlop wypoczynkowy

Naruszane są często także prawa pracowników związane z czasem pracy, na przykład zatrudnianie pracowników powyżej 5 dni w tygodniu w przyjętym okresie rozliczeniowym lub zatrudnianie pracowników z naruszeniem przepisów o 11 godzinnym odpoczynku dobowym. Inspektorzy bardzo często wskazują również na nierzetelne prowadzenie ewidencji czasu pracy pracowników.

Zgodnie z Kodeksem pracy pracownik nie może zrzec się prawa do przysługującego mu urlopu. Każdy pracujący na etacie ma prawo do nieprzerwanego, corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego (art. 152 §1-2). Ponadto pracodawca jest zobowiązany do udzielenia urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do urlopu prawo. Jeśli urlop nie zostanie wykorzystany w danym roku, staje się urlopem zaległym i trzeba go wykorzystać najpóźniej w ciągu 9 miesięcy kolejnego roku. Wykroczeniem, na które wskazują inspektorzy jest nieudzielanie zaległego urlopu z upływem 30 września kolejnego roku.

Kodeks pracy reguluje odpowiedzialność pracodawcy za wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Pracodawca, który dopuszcza się takiego działania podlega zgodnie z artykułem 281 Kodeksu pracy karze grzywny w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł.