Intuicja – szósty zmysł. Czy naprawdę istnieje?

Fideizm to pogląd uznający wyższość wiary nad rozumowym poznaniem świata. Cechuje go antyracjonalizm i irracjonalizm. Jak się jednak okazuje, nasz umysł nieustannie wykonuje pracę, której efektem są przeczucia, wrażenia, domysły, pomysły i inne elementy pozaracjonalne.

W związku z tym wszelkie podszepty intuicji nie są kwestią wyższej siły, a nieuświadomionych procesów, jakie zachodzą w naszej głowie. Intuicja nie jest więc nadzwyczajnym darem, tylko umiejętnością, którą można pielęgnować i rozwijać.

Myślenie intuicyjne

Z myśleniem intuicyjnym łączy się efekt pierwszego wrażenia. Badania pokazują, że właśnie pierwsze wrażenie pozwala dość trafnie przewidzieć, co będziemy myśleć na temat danej osoby za wiele miesięcy. Czy to znaczy, że mamy dar proroczy? Absolutnie nie, po prostu nieświadomie będziemy przez kolejne miesiące skupiać się na tym, co potwierdza wstępne przekonania, a ignorować to, co jest z nimi niespójne.

Wszelkie procesy poznawcze przebiegają na dwóch poziomach – świadomym i nieświadomym. W rzeczywistości uświadamiamy sobie jedynie niewielki odsetek ogromu pracy, jaką wykonuje umysł. Myślenie nieświadome jest szybkie, automatyczne, bezwysiłkowe. To ono nam podpowiada, że mamy puścić gorący garnek albo położyć dłoń na klamce, gdy chcemy otworzyć drzwi. Większość życia spędzamy na tzw. „autopilocie”, który jest podstawą funkcjonowania w świecie. Nieświadomie zbieramy wszelkie informacje, jakie dochodzą do nas z zewnątrz – temperatura, dźwięki, zbierane mimochodem fragmenty informacji.

Myślenia intuicyjnego nie można kontrolować. Jedyne, co można zrobić, to akceptować lub odrzucać podsuwane przez intuicję rozwiązania oraz dawać intuicji „pożywkę” w postaci jak największej ilości informacji, z których może czerpać nasz szósty zmysł. Nie jest to żaden fideizm, który zakłada irracjonalność – to, co się dzieje w mózgu jest jak najbardziej prawdziwe i rzeczywiste, tylko wyjęte spod naszej kontroli.

Rodzaje intuicji

David Myers, badacz intuicji, wyróżnił kilka rodzajów intuicji:

• intuicja praktyczna – pomaga w skutecznym rozwiązywaniu problemów,
• intuicja twórcza – pomaga w kreatywności,
• intuicja wartościująca – wspiera przy podejmowaniu decyzji,
• intuicja przewidywawcza – bierze udział w prognozowaniu przyszłości,
• intuicja społeczna – pomaga odnaleźć się w sytuacji społecznej, w kontaktach z innymi ludźmi.

Wszystkie są bardzo użyteczne, czasami niestety prowadzą do stereotypów i wybrania drogi na skróty, ale im więcej wiemy o intuicji, im więcej wiemy też o sobie samym, tym łatwiej patrzeć krytycznie na podszepty intuicji.