Słowa, które znaczą coś innego niż myślisz – to może być manipulacja językowa

Manipulacja językowa to jeden ze środków stosowanych przez osoby biegłe w sztuce manipulacji. Tego rodzaju komunikaty powszechne są w języku polityki i mediów, a także w reklamie i działaniach z zakresu public relations.

Techniki manipulacji językowej: Narzucanie określonego sposobu wartościowania

Jedną z form manipulacji słownej jest stosowanie określeń wartościujących przedmiot, o którym jest mowa, np.: „najlepszy dla twojego dziecka”, „odpowiedzialny człowiek”, „najskuteczniejszy środek na kaszel”. Na ogół nie są one poparte żadnymi dowodami, ale wpływają na sposób, w jaki postrzega je adresat tego komunikatu.

Techniki manipulacji językowej: Niepełne cytaty i parafrazy

Przytaczanie niepełnych cytatów jest powszechnie stosowaną techniką służącą dyskredytacji cytowanych osób. Po usunięciu pewnych kluczowych słów wypowiedź może zmienić znaczenie. Innym sposobem manipulacji cytatami jest parafrazowanie ich, czyli próba oddania ich sensu poprzez zastosowanie trochę innych słów, zmianę szyku wypowiedzi, uogólnienie lub uproszczenie tego komunikatu.

Techniki manipulacji językowej: Eufemizmy

Do manipulacji językowych można również zaliczyć eufemizmy, czyli stosowanie łagodniejszych określeń na rzeczy, których z różnych przyczyn nie chce się nazywać „po imieniu”. Przykładem eufemizmu określającego fakt udowodnienia komuś malwersacji finansowych może być „odkrycie pewnych niezgodności na koncie bankowym”. Również „kłamstwo” traci swój jednoznacznie pejoratywny wydźwięk, kiedy nazwie się je: „przemilczeniem”, „niespełnieniem obietnic” czy nawet „minięciem się z prawdą”.

Techniki manipulacji językowej: Pytania z tezą

Często stosowaną techniką manipulacji językowej jest stawianie pytań z tezą. Jeśli w pytaniu, zadanym np. przez „dziennikarza” od razu zawarta jest odpowiedź, a czas na odniesienie się do niego jest ograniczony, pytanemu trudno jest przedstawić swoje stanowisko. Przykładem tego rodzaju manipulacji może być zadane np. na korytarzu sejmowym pytanie: „Dlaczego chce pan zniszczyć gospodarkę wprowadzając ten przepis?”.

• Czy w człowieku drzemie zło? Dowiedz się, na czym polegał eksperyment Zimbardo.
• Interesujesz się psychologią? Sprawdź, na czym polega fiksacja rozwojowa w psychoanalizie.
• Na czym polega mechanizm podejmowania decyzji pod wpływem grupy? Psychologia tłumu: dlaczego robimy to, co inni?