Czas na przerwę, czyli rodzaje urlopów pracowniczych

W zależności od sytuacji pracownikowi przysługują różne rodzaje urlopów: wypoczynkowy, rodzicielski, szkoleniowy, okolicznościowy czy bezpłatny.

Urlop wypoczynkowy

Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego (art. 102 § 1 k.p.). Przepisy regulują również czas trwania urlopu. Związany on jest ze stażem pracy: 20 dni przysługuje pracownikowi zatrudnionemu krócej niż 10 lat, a 26 dni przysługuje pracownikowi zatrudnionemu co najmniej 10 lat.

Urlopy macierzyński, rodzicielski, ojcowski

Wymiar urlopu macierzyńskiego uzależniony jest od liczby dzieci przy jednym porodzie. I tak na przykład w przypadku urodzenia jednego dziecka, kobiecie przysługuje 20 tygodni urlopu, dwoje dzieci upoważnia do 31 tygodni itd. Pracodawca musi udzielić też dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice dziecka (art. 1821a § 3 k.p.). Urlopu ojcowskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika-ojca wychowującego dziecko, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu; pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika (art. 1823 § 2 k.p.).

Urlop wychowawczy

Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia. Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia (art. 186 § 1-2 k.p.).

Urlop szkoleniowy

Urlop szkoleniowy przysługuje pracownikowi, który za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy zdecydował się na proces podnoszenia kwalifikacji zawodowych i podpisał z pracodawcą umowę szkoleniową. Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia (art. 1031 § 3 k.p.).

Urlopy okolicznościowe

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. z 1996 Nr 60, poz. 281 z późn. zm.) pracownik ma prawo do urlopu związanego z istotnymi wydarzeniami osobistymi i rodzinnymi (ślub, narodziny dziecka, śmierć członka rodziny).

Urlop na żądanie

Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu (art. 1672 k.p.).

Urlopy bezpłatne

Na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego. Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (art. 174 § 1-2 k.p.).