Jak reagować na wymuszanie przez dziecko?

Wizja, w której dziecko wymusza na swoich rodzicach płaczem, krzykiem czy rzucaniem się na podłogę, nie jest obca żadnemu rodzicowi i niesie ze sobą wiele obaw. Nie tylko odnośnie tego, jak postąpić, żeby było to dobre dla dziecka i jak obronić własne granice, ale również z powodu lęku przed oceną przez innych.

Rady, które dostają rodzice odnośnie takich sytuacji bywają sprzeczne ze sobą, nic więc dziwnego, że często nie wiedzą oni jak postąpić. Na przestrzeni czasu zmieniły się też zalecenia psychologów, ponieważ obecnie posiadamy więcej danych na temat tego, jak funkcjonuje mózg dziecka.

Wymuszanie przez dziecko – tradycyjne spojrzenie

Termin wymuszania przez dziecko powstał w modelu wychowawczym, o którym można powiedzieć, że w świetle dzisiejszej wiedzy jest już zdezaktualizowany. Płacz, krzyk i intensywne reakcje dzieci na to, że ich pragnienia nie były zaspokajane, interpretowano jako próbę wymuszenia czy zmanipulowania rodziców. Stąd zalecano, żeby nie dawać przyzwolenia na takie zachowania. Polecano konsekwentne odmawianie dziecku, a nawet stosowanie kar. Problem z takim podejściem polega między innymi na tym, że równocześnie odmawia się dziecku prawa do emocji, takich jak rozczarowanie czy smutek, które pojawiają się w nim, gdy rodzic nie przystaje na ich pomysł.

Czy dziecko naprawdę wymusza?

Myśląc o bardzo małych dzieciach, musimy zdać sobie sprawę, że używanie w stosunku do nich takich kategorii, jak wymuszanie czy manipulacja, jest dla nich niezwykle krzywdzące. Małe dziecko zna tylko jeden sposób na zaspokojenie swoich potrzeb, którym jest zwrócenie się rodzica o pomoc. A płacz jest często jedyną możliwością, w jaki może wyrazić swój dyskomfort.

Również to, co w stosunku do dzieci w wieku przedszkolnym czy szkolnym często jest uważane za wymuszanie, obecnie postrzega się zupełnie inaczej. Świadomość tego, jak działa mózg człowieka, sprawia, że obecnie wiadomo, iż dziecko, które doświadcza silnych emocji, nie tylko nie jest w stanie samo się uspokoić, ale też działa bardzo chaotycznie.

Jak reagować, gdy dziecko wymusza?

Jeżeli przestanie się myśleć o płaczu i krzyku dziecka w kategoriach wymuszania, często o wiele łatwiej znaleźć odpowiednią reakcję, ponieważ bywa ona bardziej zgodna z naturalnymi odruchami rodzicami. Warto wysłuchać dziecka i okazać mu empatię, mówiąc na przykład “widzę, że bardzo ci na tym zależało, musi ci być przykro”. Udzielenie wsparcia w przeżywaniu trudnych emocji, nie oznacza jednak, że powinno się zmieniać zdanie czy poświęcać własne potrzeby.