Badanie hemoglobiny: jakie są normy u kobiet, mężczyzn oraz u dzieci

Hemoglobina (Hb, HGB) jest białkiem, które odpowiada za transport tlenu z krwi do tkanek organizmu. Jej stężenie zależy od płci i wieku. Zbyt wysoki poziom Hb bywa wynikiem odwodnienia. Za niskie stężenie HGB często współwystępuje z anemią.

Hemoglobina to białko, które wchodzi w skład krwinek czerwonych (erytrocytów). Jej poziom zależy od płci i wieku. U kobiet może być niższy ze względu na utratę krwi podczas menstruacji. Stężenie tego białka oznacza się w ramach morfologii krwi.

Funkcje hemoglobiny

Hemoglobinę oznacza się skrótem HGB lub Hb. Odpowiada za przenoszenie tlenu z płuc do komórek organizmu. Hb jest zbudowana z dwóch par podjednostek białkowych. W każdej z nich znajduje się cząsteczka hemu, a w niej żelaza. Dzięki tej ostatniej tlen może być transportowany do tkanek.

Rodzaje hemoglobiny

Wyróżnia się następujące rodzaje hemoglobiny:

HbA (HbA1) – prawidłowa hemoglobina u osób dorosłych,
HbA2 – prawidłowa hemoglobina u dorosłych; stanowi około 1,5-3% ilości hemoglobiny całkowitej ;
HbF – hemoglobina płodowa; HGB płodowa jest zastępowana normalną hemoglobiną po urodzeniu, może jednak pozostać we krwi w niewielkich ilościach – do 2% Hb całkowitej.

Kiedy oznacza się poziom hemoglobiny?

Badanie poziomu hemoglobiny jest wykonywane w trakcie badania krwi. Lekarze zlecają je profilaktycznie oraz w diagnostyce większości chorób. Krew do badania jest pobierana z żyły łokciowej bądź z opuszki palca.

Jakie są normy hemoglobiny?

Norma HGB dla kobiet mieści się w przedziale 11,5-15,5 g/dl. U kobiet w ciąży wynosi on 11,5-13,5 g/dl. Obniżony poziom hemoglobiny u ciężarnych zwykle nie powinien niepokoić, ponieważ nie wskazuje na nieprawidłowości. Norma Hb dla mężczyzn jest nieco wyższa i plasuje się w okolicach 14-18 g/dl. U dzieci norma to:

20 g/dl u noworodków,
10 g/dl u 3-miesięcznych niemowląt (tak niska wartość wynika z tego, że zapas hemoglobiny z życia płodowego kończy się, a szpik nie produkuje jeszcze wystarczającej ilości Hb),
11,5-11,8 g/dl u dzieci od 4. do 1.2 miesiąca życia,
13 g/dl po ukończeniu 12 miesięcy.

W kontroli cukrzycy oznacza się też hemoglobinę glikowaną HbA1c. Dzięki niej można ocenić, czy choroba jest skutecznie leczona. Badanie wykonuje się raz na 3 miesiące. Wysokie stężenie HbA1c wskazuje na zwiększone ryzyko rozwinięcia się powikłań cukrzycy.

Zbyt wysoki poziom hemoglobiny

Poziom hemoglobiny, który przekracza normę może wynikać z nadkrwistości pierwotnej, zwanej też czerwienicą prawdziwą. Innym powodem jest nadkrwistość wtórna. Do tej grupy zaliczają się: nabyte i wrodzone serca, przewlekłe choroby płuc oraz nowotwory nerek. Zbyt wysokie stężenie HGB może być spowodowane odwodnieniem. Często jest ono skutkiem wymiotów, biegunek bądź obfitego pocenia się. Ilości hemoglobiny przekraczająca normę może wynikać z niedotlenienia, które pojawia się m.in. podczas wycieczek w wyższych partiach gór.

Niedobory hemoglobiny

Niedobór hemoglobiny może być skutkiem anemii z niedokrwistości. Poziom Hb obniża się też u osób, które są przemęczone bądź przewodnione. Niskie stężenie hemoglobiny może się objawiać pogorszeniem nastroju i koncentracji oraz zawrotami głowy. Występują też: przyspieszone bicie serca, bladość skóry i omdlenia. Libido może być obniżone. Pojawiają się też problemy z miesiączkowaniem. Niedobór HGB nie zawsze musi się jednak wiązać z chorobą. Może występować u kobiet, które miesiączkują bądź są przewlekle chore. Przyczyną niskiego poziomu hemoglobiny bywa też zaburzenie pracy szpiku kostnego bądź niedobór kwasu foliowego, żelaza lub witaminy B12.