Efekt Rosenthala a efekt Pigmaliona – samospełniająca się przepowiednia
Efekt Rosenthala, to rezultat doświadczenia przeprowadzonego przez niemieckiego psychologa Roberta Rosenthala. Często nazywany efektem Pigmaliona – efekt Rosenthala dotyczy wpływu oczekiwań społecznych osób na zachowanie osób, których one dotyczą.
Efekt Rosenthala, to rezultat doświadczenia przeprowadzonego przez niemieckiego psychologa Roberta Rosenthala. Często nazywany efektem Pigmaliona – efekt Rosenthala dotyczy wpływu oczekiwań społecznych osób na zachowanie osób, których one dotyczą.
Efekt Rosenthala – a efekt Pigmaliona
Mimo że efekt Pigmaliona jest nawet w literaturze psychologicznej utożsamiany z efektem Rosenthala istnieje pewne rozróżnienie tych dwóch pojęć. Efekt Pigmaliona, to samospełniające się proroctwo, natomiast efekt Rosenthala dotyczy oczekiwań eksperymentatora względem rezultatów przeprowadzanego badania. Można jednak stosować te dwa pojęcia zamiennie, ponieważ są bardzo zbliżone.
Efekt Pigmaliona – Galatea, czyli kobieta z kości słoniowej
Pigmalion jest postacią z mitologii greckiej. Był królem Cypru, który wielokrotnie zawiódł się na kobietach, dlatego żył samotnie. Pewnego dnia wyrzeźbił z kości słoniowej kobietę swoich marzeń, dał jej na imię Galatea i tak długo modlił się do Afrodyty, by ją ożywiła, aż w końcu jego życzenie zostało spełnione. Pigmalion i Galatea wzięli ślub i urodziło im się dziecko. Zatem efekt Pigmaliona polega na spełnianiu się pozytywnych oczekiwań wobec kogoś, dlatego, że to pozytywne oczekiwanie sobie wytworzyliśmy.
Efekt Rosenthala – eksperyment przeprowadzony w szkole podstawowej w San Francisco
W latach 60 XX wieku, psycholog Robert Rosenthal i nauczycielka Lenore F. Jacobson przeprowadzili doświadczenie, podczas którego wprowadzili nauczycieli w błąd. Po serii testów na inteligencję wykonanych przez uczniów rozpoczynających naukę, badacze wskazali nauczycielom szkoły w West Coast grupę, która rzekomo uzyskała w testach najwyższe wyniki. Prawda była taka, że w rzeczywistości były to dzieci wybrane losowo - zarówno z wysokimi jak i przeciętnymi wynikami.
Nauczyciele zaczęli poświęcać wybranym przez Rosenthala uczniom znacznie więcej uwagi, w rezultacie czego uczniowie – nie chcąc zawieść oczekiwań - zaczęli znacznie bardziej przykładać się do nauki. Przeprowadzone rok później ponownie testy mierzące IQ potwierdziły przypuszczenia badaczy – dzieci z wybranej grupy znacznie podwyższyły swoje wyniki. W myśl zasady: jeśli oczekujesz dobrych wyników, ludzie dostosowują się do twoich oczekiwań.
- Rośnie liczba samobójstw. Skąd bierze się efekt Wertera i czy jest tego przyczyną?
- Uznajesz ogólne stwierdzenia, np. zawarte w horoskopach, za cechy własnej osobowości? Sprawdź, czym jest efekt horoskopowy, zwany także Barnuma.
- Wykonujesz część czynności automatycznie? Jest ci szczególnie trudno przy niespójnych, sprzecznych bodźcach - efekt Stroopa dobrze to tłumaczy.