Badania nadnerczy: kiedy wykonuje się USG i badanie hormonów nadnerczy

Badania nadnerczy to badanie hormonów nadnerczy i badania obrazowe, np. USG nadnerczy. Wykonuje się je m.in. wtedy, gdy leczenie nie zmniejsza wykrytego nadciśnienia krwi.

Najczęściej występujące choroby nadnerczy to guzki: łagodne przerosty, czynne hormonalnie gruczolaki i rzadziej nowotwory złośliwe. Korę nadnerczy mogą uszkodzić autoimmunologiczne procesy zapalne i przerzuty nowotworów.

Za co odpowiadają nadnercza?

Nadnercza należą do narządów parzystych – położone są nad obiema nerkami. Każde składa się z rdzenia i kory. Kora nadnerczy stymuluje wydzielanie hormonów sterydowych. Są to: aldosteron, kortyzol i w nieco mniejszym stopniu hormonów płciowych. Rdzeń nadnerczy jest odpowiedzialny za syntezę adrenaliny oraz noradrenaliny.

Hormony nadnerczy regulują:

• ciśnienie krwi,
• gospodarkę wodno-elektrolitową,
• metabolizm,
• pracę układu immunologicznego,
• poziom cukru we krwi.

Choroby nadnerczy – objawy

Objawy, które mogą wskazywać na choroby nadnerczy i wymagają dokładnych badań to:

• wysoki poziom cukru we krwi,
• wysokie ciśnienie tętnicze, źle reagujące na leczenie,
• zaburzenia pracy serca,
• zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, np. niski poziom potasu we krwi i częste oddawanie moczu.

Patologie nadnerczy często nie są rozpoznawane. Niektóre badania specjalistyczne w tym kierunku nie są powszechnie dostępne. Objawy chorób nadnerczy bywają nieswoiste i łatwo można je zbagatelizować bądź pomylić z mniej poważnymi schorzeniami.

Hormonalne badania nadnerczy

W diagnostyce chorób nadnerczy najczęściej oznacza się poziom kortyzolu w dobowej zbiórce moczu i surowicy krwi. Należy wykonać dobową zbiórkę moczu, ponieważ stężenie kortyzolu różni się w zależności od pory dnia. Choroby, takie jak zespół Cushinga, charakteryzuje podwyższony poziom tego hormonu. Obserwuje się też zmniejszony dobowy rytm wydzielania kortyzolu.

Hormony płciowe wytwarzane przez nadnercza (testosteron i dehydroepiandrosteron) oraz aldosteron również oznacza się we krwi i w moczu.

Zaburzenia aldosteronu łączą się z problemami z gospodarką jonową. Aldosteron usuwa potas i wydziela sód w niewielkich ilościach. Zwiększa to poziom ciśnienia tętniczego i objętość krwi. Obniżony poziom potasu wywołuje zaparcia, obniża siłę mięśniową i zaburza pracę serca.

U kobiet powinno się wykonać badanie męskich hormonów, kiedy pojawi się u nich męskie owłosienie. Sygnałem do sprawdzenia poziomu hormonów są też przedwczesne dojrzewanie płciowe oraz zaburzenia miesiączkowania.

Obrazowe badania nadnerczy

W guzach nadnerczy wykonuje się następujące badania:

• badanie scyntygraficzne,
• badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej, zwane też USG nadnerczy – stosowane także w chorobie Addisona,
• tomografię rezonansu magnetycznego.

Badania mają określić lokalizację i rozmiary guza. USG to badanie skuteczne, ale jedynie u dzieci i szczupłych osób. Nadnercza są położone głęboko, dlatego w innych przypadkach zlecana jest tomografia komputerowa.

W tomografii widać, czy guz rośnie i jakie są jego rozmiary. Badanie pokazuje też czy zmiana jest symetryczna (oznacza to zwykle łagodnego guza) i czy nacieka tkanki wokół.

Wykonując badania obrazowe w diagnostyce innych schorzeń, czasem wykrywa się także guzy nadnerczy. Są to zazwyczaj nieaktywne hormonalnie gruczolaki nadnerczy.

• Czy wiesz, że w sytuacjach stresowych rośnie poziom kortyzolu? Dowiedz się na czym polega badanie i normy poziomu kortyzolu.
• Odporność swoista organizmu dzieli się na hormonalną i komórkową. Sprawdź, czym jest odporność swoista.
• Poznaj fakty dotyczące chorób prostaty i wypadania włosów u mężczyzn. Oto: DHT - hormon wpływający na gęstość męskich włosów i nie tylko.