Badanie TSH – na czym polega i jak interpretować wyniki

Sprawdzenie poziomu TSH, czyli hormonu tyreotropowego, to podstawowe badanie, które pozwala zbadać sposób funkcjonowania tarczycy. Badanie TSH jest szczególnie ważne w ciąży, ponieważ niedoczynność tarczycy może negatywnie wpływać na rozwój dziecka.

Hormony tarczycy odpowiadają za to, w jaki sposób organizm zarządza swoją energią. Pierwszymi objawami ich wahania jest zmęczenie i ospałość lub nadmierne pobudzenie.

Co to jest TSH i jak wygląda jego badanie?

TSH (inaczej hormon tyreotropowy lub tyreotropina) to hormon produkowany przez przysadkę mózgową. Wpływa na produkcję hormonów tarczycy – tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3).

Badanie polega na pobraniu krwi z żyły łokciowej. Należy na nie przyjść na czczo. Zwykle czas oczekiwania na wyniki wynosi jeden dzień.

Kiedy należy zrobić badanie TSH

Badanie TSH należy wykonać, gdy zachodzi podejrzenie zaburzeń funkcji tarczycy. Może się ono objawiać:

• zaburzeniami rytmu serca (nierówne bicie, kołatanie, uciskiem w piersi),
• spadkiem wagi lub przybraniem na niej,
• pobudzenie, drażliwość lub osłabienie,
• bezsenność lub ospałość.

TSH jest również przesiewowym badaniem u noworodków. Powinny je wykonać także kobiety w ciąży lub ją planujące.

Wyniki badania TSH

Normy TSH wynoszą 0,32-5,0 mU/l, choć mogą się różnić w poszczególnych laboratoriach w zależności od stosowanej metody analizy. Zawsze jednak na wynikach musi być podany zakres norm, jaki obowiązuje przy danej metodzie.

Wyniki powyżej normy świadczą o niedoczynności tarczycy, a poniżej – o nadczynności. Zwykle przy wstępnym sprawdzaniu funkcjonowania tarczycy wystarczy zbadać jedynie TSH. Dopiero przy pojawieniu się wysokich wyników TSH należy je potwierdzić, badając dodatkowo stężenie FT3 (wolnej trójjodotyroniny), a przy niskich – FT3 i FT4 (wolnej tyroksyny).

Kiedy badanie TSH nie wystarcza?

Są jednak sytuacje, w których badanie TSH należy od razu łączyć z FT4 i FT3. Należą do nich:

• ciąża,
• wcześniej diagnozowane zaburzenia czynności tarczycy,
• przyjmowanie leków, obniżających stężenie TSH.

Leki, które mogą wpływać na wynik TSH to m.in.:

• bromokryptyna – stosowana w leczeniu choroby Parkinsona, zaburzeniach miesiączki, bezpłodności,
• somatostatyna – przyjmowana w przypadku krwotoków z przewodu pokarmowego,
• glikokortykoidy – leki stosowane przy leczeniu astmy,
• aspiryna.

Badanie TSH w ciąży

Hormony tarczycy są bardzo ważne dla rozwoju mózgu i całego układu nerwowego dziecka, a ich nieprawidłowe stężenie może doprowadzić do opóźnienia rozwoju płodu, niskiej wagi urodzeniowej, przedwczesnego porodu, a nawet do poronienia.

W trakcie ciąży wyniki TSH mogą się wahać na różnych jej etapach. Normy dla kobiet w ciąży wyglądają następująco:

• I trymestr – 0,01-2,32 mIU/l,
• II trymestr – 0,1-2,35 mIU/l,
• III trymestr – 0,1-2,65 mIU/l.

Leczenie polega na doustnym przyjmowaniu tyroksyny, a ciężarnym z niedoczynnością tarczycy zaleca się także dostarczanie organizmowi jodu.

• Czy wiesz, kiedy wykonuje się badanie FT4? Przeczytaj więcej na temat badania FT4: norm, a także co oznacza podwyższone lub obniżone stężenie.
• Dowiedz się, jakie są prawidłowe wskaźniki FT3 i kiedy może on świadczyć np. o niedoczynności tarczycy. Zobacz, czym jest badanie FT3 - norma, podwyższone lub obniżone stężenie.
• Diagnozy chorób tarczycy dokonuje się na podstawie: USG tarczycy, TSH, FT3 i FT4. Poznaj najważniejsze badania diagnozujące choroby tarczycy.