Badania na trzustkę: wskazania do wykonania profilu trzustkowego i interpretacja wyników

Wykonanie profilu trzustkowego może być pomocne w diagnostyce trzustki. To badanie krwi obejmuje określenie stężenia lipazy, glukozy i amylazy. Wskazania do wykonania profilu trzustkowego to m.in. ból w nadbrzuszu promieniujący do lędźwi.

Badanie trzustki z krwi informuje nie tylko o chorobach trzustki, ale też schorzeniach nerek lub wątroby. Profil trzustkowy obejmuje również określenie poziomy amylazy w moczu. Poziom glukozy pokazuje ryzyko wystąpienia cukrzycy.

Kiedy należy wykonać profil trzustkowy?

Profil trzustkowy powinny wykonać osoby, u których występują następujące objawy:

• „opasujący” ból w nadbrzuszu, który promieniuje do okolic lędźwi,
• nudności,
• wymioty,
• gorączka.

Badanie trzustki zalecane jest też w ramach monitorowania leczenia chorób trzustki, np. zapalenia tego narządu.

Normy profilu trzustkowego: lipaza trzustkowa

Lipaza trzustkowa jest enzymem odpowiadającym za rozkład tłuszczów. W formie nieaktywnej produkuje ją trzustka. Lipaza staje się aktywna dopiero w dwunastnicy. Tam zaczyna trawienie tłuszczów. Pod wpływem tego enzymu trójglicerydy zmieniają się w glicerol i kwasy tłuszczowe.

Lipaza nie jest obecna w moczu. Stężenie tego enzymu można oznaczyć jedynie we krwi. Jego poziom nie powinien być wyższy niż 150 U/l.

Poziom lipazy wyższy od 5 do 10-krotnie od normy jest sygnałem ostrego zapalenia trzustki. Poziom enzymu rośnie w ciągu 24-48 godzin od pojawienia się ostrych objawów choroby. Po 5-7 dniach następuje spadek stężenia lipazy. Takie zmiany są charakterystyczne dla ostrego zapalenia trzustki. Wyższy poziom lipazy może sygnalizować również raka trzustki.

Niskie stężenie lipazy to objaw przewlekłego uszkodzenia trzustki. Może ono pojawić się u chorych na mukowiscydozę. Cukrzycy także często mają obniżony poziom lipazy. Zbyt niskie stężenie lipazy świadczy o uszkodzeniu wątroby, niedoborze hormonów tarczycy lub niedoczynności hormonalnej przysadki mózgowej.

Glukoza: cukier, regulowany przez insulinę

Glukoza u dorosłych ma następujące normy: 3,9-6,3 mmol/l. Poziom glukozy u noworodków powinien mieścić się w przedziale od 2,8-4,4 mmol/l, a u dzieci od 3,9-58 mmol/l.

Poziom cukru we krwi (poziom glukozy) zamiast w milimolach na litr, podaje się też w innych jednostkach: miligramach na decylitr.

Dla dorosłego prawidłowy poziom cukru wynosi od 70 do 99 mg/dL przy badaniu na czczo.

Wynik od 100 do 125 mg/dL, czyli od 5,6 do 6,9 mmol/L, uznaje się za objaw stanu przedcukrzycowego.
Wynik powyżej 126 mg/dL jest najczęściej objawem cukrzycy.

Wysoki poziom glukozy we krwi świadczy najczęściej o problemach z regulatorem cukru – produkowaną w trzustce insuliną. Zwykle wysoki poziom cukru we krwi jest oznaką cukrzycy.

Wysoki poziom glukozy może być też jednak sygnałem przewlekłego lub ostrego zapalenia trzustki bądź raka trzustki.

Normy amylazy w profilu trzustkowym

Amylaza jest enzymem, który rozkłada cukry złożone na cukry proste. Są one wchłaniane w przewodzie pokarmowym. Stężenie amylazy jest mierzone zarówno we krwi, jak i w moczu. Próbkę moczu do badania należy oddać do sterylnego pojemnika. Powinien to być mocz poranny, ze środkowego strumienia. To znaczy, że przy pobieraniu próbki należy oddać trochę moczu do toalety, następnie dopiero, z dalszej partii, dokonać poboru.

Amylaza powinna wynosić 25-125 U/l. U starszych osób obserwuje się jednak dużo wyższy poziom. Ustalono dla nich odrębne normy: 10-490 U/l w moczu oraz 20-160 U/l we krwi.

Poziom amylazy we krwi przekraczający 1150 U/l to objaw ostrego zapalenia trzustki. Stężenie amylazy w moczu jest wtedy wyższe od 3 do 20 razy od normy.

Poziom tego enzymu w zakresie od 575-1150 U/l sugeruje kamicę przewodów trzustkowych lub kamicę żółciową. Może też świadczyć o pęknięciu wrzodu dwunastnicy lub żołądka.

Za niskie stężenie amylazy to objaw poważnego uszkodzenia wątroby bądź rozległego zniszczenia, np. martwiczego zapalenia trzustki.

• Żółtaczka i biegunki - tak objawia się guz trzustki. Sprawdź, jakie jeszcze są objawy raka trzustki.
  • Niepokoi cię ból w nadbrzuszu i ciągłe wyczerpanie? To może być jedna z najczęstszych chorób trzustki: poznaj ich objawy.
  • Ta diagnoza padła w Twojej rodzinie? Dowiedz się, jakie są przyczyny, objawy i jak wygląda leczenie guza trzustki.
  • Guzy szyszynki to m.in. guzy zarodkowe, torbiele i glejaki. Zobacz jakie są objawy guza szyszynki i jego rodzaje!