Jak wychowywać wrażliwe dziecko?

Wrażliwe dziecko dłużej i silniej przeżywa sytuacje, o których inni szybko zapominają. Wrażliwość ma zarówno pozytywne strony: bardziej intensywne doświadczanie radości, ekscytacji, większa wyobraźnia, jak i negatywne: mniejsza odporność psychiczna na nieprzyjemne doświadczenia, silniejszy lęk, możliwe problemy z koncentracją.

Dziecko wrażliwe, którego potencjał zostanie zauważony, przy odpowiednim wsparciu może dużo osiągnąć.

Skąd bierze się wrażliwość?

Na wrażliwość dziecka składają się między innymi cechy temperamentu i osobowości, które odziedziczyło ono po rodzicach. Jeśli więc mamę lub tatę dziecka cechuje introwertyzm, refleksyjność, lękliwość, podatność na stres, jest duże prawdopodobieństwo, że dziecko je odziedziczy. Układ nerwowy takiej osoby jest bardziej reaktywny, czyli podatny na bodźce docierające z otoczenia, zarówno pozytywne, jak i negatywne. Kiedy jakaś sytuacja doprowadzi do zachwiania równowagi psychicznej, pobudzenie u osób wrażliwych utrzymuje się dłużej niż u innych. Z tego względu mogą dłużej niż inni rozpamiętywać przykre doświadczenia, a z pozornie nic nieznaczących wydarzeń wyciągać zbyt daleko idące wnioski. Wychowanie nadwrażliwego dziecka nie jest proste, jednak obserwowanie jego rozwoju może dostarczyć ogromnej satysfakcji.

Słuchaj uważnie swojego dziecka

Jeśli chcesz poznać swoje dziecko, słuchaj go i obserwuj. Jeśli chcesz podzielić się z nim swoim doświadczeniem, nie zaczynaj od „ja na twoim miejscu”. Spróbuj natomiast opowiedzieć mu historię. Zacznij od zarysowania sytuacji, opisz, na czym polegała trudność lub problem do rozwiązania, opowiedz, jak sobie z nią poradziłeś. Nie porównuj jednak tej sytuacji do sytuacji dziecka, pozwól mu samemu wyciągnąć wnioski.

Jeśli zaobserwujesz, że dziecko przejawia uzdolnienia w jakimś kierunku, pomóż mu je rozwijać. Doceniaj jego osiągnięcia. Nie narzucaj mu swoich zainteresowań, nie staraj się też, żeby realizowało twoje marzenia.

Nie oceniaj jego odczuć i nie próbuj „leczyć” z wrażliwości

Nawet jeśli wydaje ci się, że dziecko przesadza, powstrzymaj się od krytycznych komentarzy. Choć pod wieloma względami możecie być podobni, dziecko jest jednak innym człowiekiem. To, co dla ciebie lub innych było i jest proste, dla niego może być problemem. Weź też pod uwagę, że w innych aspektach może radzić sobie dużo lepiej niż inni właśnie dlatego, że jest wrażliwe. Wrażliwość nie jest czymś, co należy leczyć, przełamywać, pokonywać, ukrywać przed światem pod pozorami przebojowości.

Jeśli dziecko rzeczywiście ma trudności, wspieraj je

Wrażliwość może wymagać nauczenia się specjalnych mechanizmów ułatwiających przystosowanie. Pokaż mu, jak być asertywnym, jak nawiązywać i utrzymywać znajomości z ludźmi, jak radzić sobie z krytyką, jak być konsekwentnym w swoich działaniach. Pamiętaj, że przykład działa skuteczniej niż słowa.

Wobec wrażliwego dziecka stosuj jasne komunikaty

Okazuj dziecku miłość i akceptację, powstrzymaj się od ironicznych komentarzy, nawet jeśli uważasz, że zachowuje się ono pretensjonalnie lub nieadekwatnie do sytuacji. Kiedy mówisz o swoich uczuciach do ludzi, nie stosuj dwuznaczności.

Jeśli dziecko sprawi ci przykrość, nie udawaj, że wszystko jest dobrze, nazywaj emocje, które przeżywasz. Pozwól dziecku na poprawę swojego zachowania.