Rodzaje urlopów przy umowie o pracę

Kodeks pracy wskazuje na różne rodzaje urlopów pracowniczych m.in. płatny urlop wypoczynkowy, urlopy przewidziane dla pracownika-rodzica czy urlop bezpłatny.

Zgodnie z Kodeksem pracy (zobacz tekst ustawy) pracownik nie może zrzec się prawa do przysługującego mu urlopu i przysługuje mu prawo do nieprzerwanego, corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego (art. 152 §1-2). Pracownik ma również prawo do innych rodzajów urlopu.

Wymiar urlopu wypoczynkowego

Wymiar urlopu związany jest z czasem zatrudnienia, tzn. osobie, która jest zatrudniona mniej niż 10 lat przysługuje 20 dni urlopowych, natomiast w przypadku osoby zatrudnionej co najmniej 10 lat jest to 26 dni urlopowych (art. 154 §1 k.p.). W sytuacji, gdy pracownik zatrudniony jest w niepełnym wymiarze czasu pracy (na przykład na ½ etatu) wymiar urlopu ustalony jest proporcjonalnie do wymiaru czasu jej pracy (podstawą do wyliczenia urlopu jest 20 lub 26 dni urlopowych).

Urlop uzupełniający

Urlop uzupełniający jest odrębnym rodzajem urlopu wypoczynkowego i przysługuje pracownikowi, który uzyskał prawo do urlopu wypoczynkowego w wyższym wymiarze. Oznacza to, że pracownikowi, który wykorzystał urlop za dany rok kalendarzowy i uzyskał w ciągu tego roku możliwość korzystania z urlopu o wyższym wymiarze (zatem ma prawo do 26, a nie jak wcześniej 20 dni urlopowych), przysługuje urlop uzupełniający (art. 158 kodeksu pracy).

Urlopy przewidziane dla pracownika – rodzica

Ustawodawca przewiduje dla pracowników liczne uprawnienia związane z rodzicielstwem. Są to m.in. urlop macierzyński i dodatkowy urlop macierzyński, urlop rodzicielski, ojcowski i urlop wychowawczy. Zarówno urlop macierzyński, jak i rodzicielski, traktowane są jako okres wydajnej pracy, dlatego nie mają wpływu na wymiar urlopu wypoczynkowego.

Pracownik ma prawo do wykorzystania urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 26 tygodni, bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Urlop taki może być udzielony jednorazowo lub w maksymalnie trzech częściach, a każda z części nie może być krótsza niż 8 tygodni (art. 1821a § 1-2). Do urlopu wychowawczego uprawniony jest pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy (w wymiarze całkowitego stażu pracy). Urlop wychowawczy stosuje się w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Urlop szkoleniowy

Urlop szkoleniowy przysługuje pracownikowi, który z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą zdecydował się na podniesienie kwalifikacji zawodowych. Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik otrzymuje wynagrodzenie (art. 1031 § 3).

Urlop bezpłatny

Pracodawca może również udzielić urlopu bezpłatnego, ale jedynie na pisemny wniosek pracownika. Czas trwania takiego urlopu nie będzie wliczony w okres pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (art. 174 § 1-2).