Ja i my – tożsamość osobista i społeczna

Tożsamość osobista nazywana jest także osobistą trwałością, ciągłością. Jest to w dużym uproszczeniu – po prostu bycie sobą. Zazwyczaj wiąże się ją z tożsamością społeczną, która z kolei polega na przynależności do określonej grupy społecznej, ponieważ należąc do pewnej grupy często identyfikujemy się z jej wartościami czy poglądami i przyjmujemy je jako własne.

Tożsamość osobista

Tożsamość osobista nie jest tym samym, co osobowość, choć niektóre teorie tożsamości uważają, że niezmienność osobowości jest konieczna do tego, by mówić o tożsamości. Tożsamość osobistą można zdefiniować jako niepowtarzalność osoby w czasie, co oznacza, że pewna osoba w jednym czasie i druga w innym nie mogą być uznane za tę samą, nawet mimo takiego samego wyglądu.

Tożsamość to też wiedza o sobie samym – także tym, co odróżnia od innych osób. Elementami tożsamości osobistej są cechy fizyczne (jak wiek, wygląd) i psychiczne (cechy charakteru, zainteresowania, temperament itd.). Nie oznacza to, że gdy któryś z tych elementów występuje też u innej osoby, to można powiedzieć, że ktoś nie ma tożsamości osobistej. Jest ona po prostu budowana na podstawie innych elementów, np. każde z bliźniąt jednojajowych, mimo identycznego wyglądu, ma własną tożsamość osobistą ponieważ choćby odrobinę różni się od brata czy siostry charakterem, upodobaniami czy postawą.

Tożsamość społeczna

Czym w takim razie jest tożsamość społeczna? Tożsamość społeczna polega na utożsamieniu się z pewną grupą społeczną, która pod pewnym względami jest do danej osoby podobna. To także element obrazu siebie – to umiejscowienie siebie w rzeczywistości społecznej, ale bez rezygnacji z tożsamości indywidualnej. Tożsamość społeczna może się opierać na poglądach, religii, płci i in. – można więc utożsamiać się z grupą zawodową, np. nauczycieli, pielęgniarek, trenerów, być zwolennikiem określonej ideologii politycznej bardziej lewicującej lub prawicującej czy też wyznając określoną religię – zachowywać się wedle jej reguł i z nimi się utożsamiać. Jak już wspomniano – nie polega to na zapominaniu o swojej tożsamości osobistej. Co więcej – często poglądy, które wyznaje nasza grupa, stają się jednocześnie naszymi własnymi poglądami lub też szukamy grupy właśnie kierując się nimi.