Psychologia społeczna, czyli człowiek w społeczeństwie

Psychologia społeczna to obszerny dział psychologii, traktujący człowieka jako istotę żyjącą w grupie. Nauka ta bada zależności: jak grupa (społeczeństwo) wpływa na jednostkę, a jak jednostka na grupę. Opisuje szereg zależności, które w efekcie dają takie zjawiska społeczne, jak: naturalny lider, tworzenie się stereotypów czy konformizm.

„Psychologiczna analiza zjawisk społecznych” – tak naukowo nazwał psychologię społeczną psycholog Stefan Baley. Jego wewnętrzna potrzeba bycia z innymi ludźmi jest badana także przez psychologię ewolucyjną – na przestrzeni toku ewolucji ludzie zrozumieli, że z innymi mogą współpracować i przede wszystkim czuć się bezpieczniej. To pomogło im przetrwać.

Główne nurty w psychologii społecznej

Psychologia społeczna jest bardzo obszernym działem i najczęściej analizowana jest za pomocą badań statystycznych. Działy psychologii społecznej to:

• psychologia grupy – dynamika, rozwój, role w grupie (na przykład lider – przywódca lub kozioł ofiarny – osoba najsłabsza psychicznie, na którą spływa frustracja całej grupy);
• postawy, przekonania, stereotypy – dział zajmujący się kształtowaniem postaw wobec innych, sytuacji społecznych czy napotkanych zjawisk (na przykład ksenofobia – niechęć do wszystkiego, co inne);
• pojęcie zjawisk interpersonalnych – nauka, badająca wszelkie zjawiska wynikające z relacji pomiędzy ludźmi.

Jak psychologowie społeczni patrzą na człowieka?

W psychologii społecznej człowieka opisuje się przede wszystkim w 4 głównych nurtach poznawczych:

1. Społeczno-kulturowy (zachowanie człowieka wynika z kultury, w której się znajduje);

2. Ewolucyjny (zachowanie człowieka determinuje tok ewolucji);

3. Społeczno-poznawczy (zachowanie człowieka to przede wszystkim postrzeganie relacji społecznych);

4. Społecznego uczenia się (zachowanie człowieka wynika z nauki relacji społecznych, brania wzorców postępowania ze społeczeństwa, w którym się znajduje).

Najczęściej psychologowie społeczni przyjmują trzecią postawę (społeczno-poznawczą). Dzięki niej opisują poznanie społeczne człowieka, jego obserwację świata społecznego, wywierania wpływu na innych (świadomie lub nieświadomie) oraz wchodzenie w relacje społeczne. Ciekawym działem psychologii społecznej jest psychologia tłumu, który ma duży, podświadomy wpływ na zachowanie się człowieka w grupie (na przykład tworzenie paniki – wystarczy, ze jedna osoba w tłumie zacznie biec, to inni również zaczną, nie wiedząc nawet dlaczego).