Jak zmieniał się kanon piękna kobiety w antyku, średniowieczu, renesansie i baroku

O tym, jak w danej epoce historycznej wyglądał ideał kobiety, możemy przekonać się przede wszystkim z dzieł sztuki: rzeźb i obrazów. Choć taka analiza musi opierać się na wielu uproszczeniach, chociażby z uwagi na zróżnicowanie nurtów w sztuce poszczególnych epok, daje nam ona pewne wyobrażenie o tym, jakie cechy były u kobiet pożądane na przestrzeni wieków.

Kobiety zaczęto portretować w sposób zindywidualizowany w epoce renesansu. W baroku charakterystyczna uroda stała się popularnym tematem w sztuce.

Klasyczny ideał piękna – starożytna rzeźba grecka

Zarówno mężczyźni, jak i kobiety przedstawiani są w sztuce antycznej jako harmonijnie zbudowani i pełni gracji. Ich sylwetki są smukłe, wyraźnie jednak zarysowane są na nich mięśnie. Postacie najczęściej stoją w kontrapoście: ciężar ich ciała spoczywa na jednej nodze, podczas gdy druga jest swobodnie wysunięta do przodu i lekko zgięta. U kobiet obwód ciała w biuście jest najczęściej nieco mniejszy niż obwód ciała w biodrach, przy czym wcięcie w talii nie jest zbyt znaczące. Kobiety najczęściej przedstawiane są z włosami ułożonymi w fale, zebranymi z tyłu głowy w węzeł. Twarz jest pociągła, jej rysy są delikatne, nos prosty, a usta niewielkie i wypukłe. Przykładem jest rzeźba Wenus z Milo.

Średniowieczny ideał kobiecego piękna: eteryczna blondynka z wydatnym czołem

W malarstwie i rzeźbie wczesnego średniowiecza postaciom często brakuje indywidualnych cech. Są one przedstawiane, tak jak zresztą cały świat odwzorowywany w sztuce tej epoki, poprzez pewne schematy. Kobieta, o ile nie ma nakrycia głowy, jest jasnowłosa. Ma włosy zebrane przy głowie w koki i puszczone swobodnie na plecy lub zaplecione w warkocz. Jej cera jest bardzo blada, delikatnie zaróżowiona na policzkach. Średniowieczne kobiety przedstawiane w sztuce mają na ogół pociągłe twarze i nienaturalnie wysokie czoła (ponoć wyskubywały sobie włosy znad czoła, żeby uczynić je wyższym). Noszą zawsze długie suknie, zakrywające całe ciało, a odsłaniające jedynie dekolt. Często mimo smukłej sylwetki mają one wydatne brzuchy. Przykład: malarstwo miniaturowe zdobiące „Bardzo bogate godzinki księcia de Berry” („Les Très Riches Heures du duc de Berry”).

Jak wyglądała idealna kobieta doby renesansu

W sztuce renesansu kobiety odzyskały indywidualne rysy twarzy. Renesansowi artyści dążyli do tego, żeby ukazać psychikę portretowanej przez siebie osoby poprzez ledwo widoczne, często uwydatnione wyłącznie przez delikatny cień, charakterystyczne detale. Twarz kobiety renesansu jest delikatna, jasna, pociągła. Jej nos jest prosty i wąski. Ma ona cienkie brwi. Jej ramiona, niekiedy odsłonięte, są okrągłe. Wyraz twarzy i spojrzenie są pełne spokoju i pewności. Kobiety na obrazach na ogół patrzą prosto na oglądającego. Ekspresja portretowanej postaci skupia się w dłoniach. Mają one długie palce, często wytwornie ułożone lub miękko zgięte. Przykładem jest „Dama z gronostajem” Leonarda da Vinci.

Barokowe piękno to nie tylko rubensowskie kształty

Postacie na barokowych obrazach rzadko siedzą w tak spokojnych pozach jak na obrazach renesansowych. Kobiety baroku są nie tylko bardziej dynamiczne, ale też bardziej naturalne, a zarazem zmysłowe i skłonne do uniesień, zarówno mistycznych, jak i miłosnych, niż kobiety poprzednich epok. Często ukazywane są przy pracy, jak np. na obrazach Vermeera, a czasem w trakcie popełniania zbrodni, jak na obrazie „Judyta zabijająca Holofernesa” autorstwa Artemisii Gentileschi. Malarze tej epoki nie bali się przedstawiania osób o pospolitych, czy wręcz brzydkich, twarzach. Nie robili przy tym wyjątku dla samych siebie, o czym świadczy chociażby autoportret przy sztalugach holenderskiej malarki, Judith Leyster. Mimo dużego zróżnicowania sposobów przedstawiania kobiet w sztuce baroku, za ideał damskiej urody tej epoki uchodzą kobiety Rubensa, blondynki albo rudowłose, o bujnych kształtach i jasnej skórze. Nie można jednak powiedzieć, aby ten typ kobiet rzeczywiście dominował w sztuce baroku. Kobiety na obrazach jednego z najwybitniejszych przedstawicieli epoki, Caravaggia, są na raczej drobno zbudowane.

• Jasna karnacja i niebieskie oczy to typ urody lato. Zobacz, czym się charakteryzuje.
• Wiosna, lato, jesień, zima, czyli typy urody, które podpowiadają, w jakich kolorach będziesz wyglądać najładniej. Zobacz, jak rozpoznać typ urody.
• Czy wiesz, jaki to latynoski typ urody i czym się charakteryzuje?