Metody badawcze w psychologii: jak pracuje psycholog?

Metody badawcze w psychologii to podstawowe narzędzia, którymi posługują się psychologowie, aby poznać drugiego człowieka. Dzielą się na pisane i niepisane.

Jedną z najprostszych i najbardziej podstawowych technik badawczych jest obserwacja i wywiad, zazwyczaj wykorzystywane jako uzupełnienie innych technik.

Metody badawcze w psychologii to świadome, planowane i celowe obserwowanie i poznawanie różnych zjawisk i zachowań badanego.

Techniki niepisane w badaniach psychologicznych

Psycholog w czasie pracy z osobą badaną stosuje następujące techniki niepisane:

• obserwacja – obserwacja psychologiczna to obserwacja zachowania, zwracanie uwagi na gesty, zachowania, które mogą świadczyć o wewnętrznych przeżyciach osoby obserwowanej;

• wywiad – jest to rozmowa, przeprowadzana przez psychologa według ustalonego planu i na podstawie wcześniej przygotowanych pytań, które mają odkryć zachowania i myśli;

• rozmowa – jest bardziej „luźna” i polega na spontanicznej wymianie pytań, myśli i spostrzeżeń. Nie ma z góry założonego planu, ale również ma za zadanie odkryć myśli, zachowania czy spostrzeżenia;

• eksperyment – eksperyment należy do najbardziej wymagających metod, ponieważ bada zachowanie człowieka poddawanego różnym wywołanym sztucznie zjawiskom i interakcjom. Obserwujemy wtedy zachowanie i postrzeganie w zaaranżowanej sytuacji.

Techniki pisane w pracy psychologa

Drugim działem metod badawczych w psychologii są techniki pisane. Są to:

• testy – narzędzia psychologiczne, które mierzą przede wszystkim zdolności człowieka, np. test inteligencji. Są techniką obiektywną, ściśle specjalistyczną, a informacje z nich płynące są rzetelne i pewne;

• kwestionariusze – są to przede wszystkim narzędzia, na podstawie których można wykreślić pewne cechy osobowościowe człowieka. Często opierają się na samoopisie, dlatego ważne jest aby osoba uzupełniająca je była szczera i samodzielnie odpowiadała na pytania;

• ankiety – krótka forma wypowiedzi, przeważnie odpowiada się na zasadzie zakreślenia: tak, nie, nie wiem, inne. Ankiety sporządza się, aby uzyskać informację na temat poglądów, spostrzeżeń, np. ankieta na temat znajomości zasad zdrowego odżywiania;

Mimo że w psychologii istnieje wiele metod badawczych, najczęściej wykorzystywane są te pisane formy, ponieważ dają najwięcej pewnych informacji o osobie badanej.