Jałowa martwica kości u dzieci i dorosłych – objawy, przyczyny, metody leczenia

U dorosłych może rozwinąć się martwica kości po złamaniu lub innym urazie, a także m.in. na skutek stosowania glikokortykosteroidów czy nadużywania alkoholu. U dzieci przyczyną jałowej martwicy kości często jest problem z ukrwieniem okolic kości.

Martwica kości to zjawisko obumierania tkanki kostnej. Obumarła tkanka jest zastępowana nową, ale zregenerowane części są znacznie słabsze i mogą ulegać deformacjom. Jałowa martwica kości oznacza, że czynnikiem wywołującym tę chorobę nie są bakterie, wirusy ani pasożyty. U dzieci jałowa martwica kości występuje częściej niż u dorosłych.

Rodzaje jałowej martwicy kości i objawy choroby

Wyróżnia się rodzaje jałowej martwicy kości ze względu na lokalizację zmian martwiczych. Najczęściej występują:

• choroba Perthesa, czyli martwica koci udowej – powoduje zniekształcenia głowy kości udowej i deformacje stawu biodrowego, występuje ból uda i kolana, rzadziej kości biodrowej, ból w pachwinie, utykanie; w miarę postępu choroby zauważalne jest wyszczuplenie pośladka i uda po chorej stronie, może dojść do skrócenia nogi,
• choroba Osgooda-Schlattera, czyli guzowatość kości piszczelowej – martwica kości powoduje ból kolana (zwłaszcza podczas wysiłku i na skutek nacisku) i ogranicza ruchomość nogi w tym odcinku,
• choroba Freiberga-Köhlera II, czyli martwica w głowie II kości śródstopia, czasem III kości śródstopia, oraz choroba Kohlera I, czyli martwica kości łódkowatej – objawiają się bólem stóp podczas chodzenia,
• choroba Haglunda-Severa, czyli martwica guza piętowego – objawia się silnym bólem pięty, obrzękiem i deformacją okolic guza piętowego, pęcherzami i zgrubieniami na skórze w tej okolicy.

Martwica kości może obejmować także kręgosłup i ręce (kość ramienną, księżycowatą i łódeczkowatą). We wszystkich rodzajach jałowej nekrozy kości występuje ból. Jest on zlokalizowany w obszarze objętym chorobą, ale też może promieniować do pobliskich tkanek.

Przyczyny martwicy kości u dzieci i u dorosłych

U dzieci przyczyny martwicy kości mogą być związane z układem krwionośnym. Pierwszym częstym powodem nekrozy jest niedostateczne ukrwienie obszarów, które przez to są mniej odżywione i obumierają. Drugim – choroby krwi, np. anemia sierpowata.

Jałowa martwica kości u dorosłych rozwija się najczęściej w wyniku urazów, nadużywania alkoholu, długotrwałego stosowania kortykosteroidów oraz po chemioterapii. Obumieranie kości może wynikać również z niedostatecznego niedokrwienia (w tym jako rezultat chorób krwi lub chorób układu krążenia związanych z nadmiernym stężeniem tłuszczów w organizmie). Nekroza kości bywa efektem tocznia rumieniowatego układowego oraz powikłaniem reumatoidalnego zapalenia stawów.

Leczenie martwicy kości – odciążenie chorej części ciała

Pierwszym krokiem leczenia martwicy kości jest obciążenie chorego obszaru ciała. Zapobiega to deformacjom. Stosuje się też usztywnienie chorych kończyn lub tułowia na czas rekonwalescencji. W niektórych przypadkach stosuje się leczenie chirurgiczne, także łącznie z protezowaniem.

Ważna jest też rehabilitacja, zwłaszcza jeśli przy martwicy kości występują przykurcze mięśni. Ćwiczenia powinny być wykonywane zgodnie z zaleceniami lekarza i pod okiem fizjoterapeuty.