Działanie kokainy: pobudzenie, wzrost ciśnienia i omamy

Kokaina ma silnie uzależniające działanie, a jej długotrwałe zażywanie może doprowadzić do wielu poważnych problemów zdrowotnych i uciążliwych zmian behawioralnych u uzależnionego. Przedawkowanie substancji skutkuje śmiercią.

Pobudzające działanie kokainy znane było Indianom zamieszkującym tereny Peru, zanim jeszcze w XVI w. dotarł tam Francisco Pizarro. Żuli oni liście koki, aby zwiększyć swoją wytrzymałość fizyczną. Koka była też przez nich stosowana w celach rytualnych. Kokaina jako „biały proszek” została wyekstrahowana z liści koki dopiero w XIX w. Choć z założenia miała być przeznaczona do celów medycznych, szybko znaleźli się amatorzy jej właściwości psychostymulujących.

Za krótkotrwałą euforię i wzrost możliwości psychofizycznych, wywołanych przez kokainę, płaci się wysoką cenę. Po około 20-120 minutach od zażycia jej przychodzi moment załamania nerwowego, który w wielu przypadkach skłania do przyjęcia kolejnej dawki, stąd już tylko krok do nałogu.

Wpływ kokainy na organizm człowieka

Niezależnie od tego, w jaki sposób kokaina jest zażywana, jej wpływ na organizm jest podobny: powoduje ona skurcz naczyń krwionośnych i rozkurcz oskrzeli, rozszerzenie źrenic, zahamowanie wydzielania śliny oraz ruchów perystaltycznych w układzie pokarmowym, wzrost ciśnienia tętniczego i pobudzenie psychoruchowe. Fizjologicznym objawom towarzyszą zmiany psychiczne: euforia, przypływ energii, poczucie mocy, wzrost samooceny (często przecenianie swoich umiejętności i możliwości). Kokaina może także wywoływać tzw. objawy wytwórcze, np. omamy i urojenia, często o treści paranoidalnej. Taki stan w zależności od tego, jak duża jest dawka i w jakiej postaci została przyjęta, może utrzymywać się od 20 minut do 2 godzin. Po tym czasie następuje gwałtowne pogorszenie nastroju, pojawia się lęk, czasem agresja i autoagresja (myśli samobójcze), osoby w tym stanie mogą podejmować próby samobójcze.

Skutki długotrwałego zażywania kokainy

Skutkami długotrwałego zażywania kokainy są przede wszystkim uzależnienie i trwałe zmiany w funkcjonowaniu układu nerwowego. Mogą one sprawić, że u uzależnionego rozwiną się zaburzenia osobowości, często o charakterze psychotycznym.

Zażywanie kokainy może być przyczyną depresji.

Kokaina wpływa też negatywnie na stan zdrowia fizycznego: może niszczyć błonę śluzową nosa, powodować przedziurawienie i martwicę przegrody nosowej, krwawienie z nosa, chrypkę, kaszel i duszności oraz zaburzenia funkcjonowania tarczycy i układu krążenia.

Skutki społeczne nałogu to izolacja społeczna uzależnionego, kłopoty finansowe, a także często kłopoty z prawem.

Objawy przedawkowania kokainy

Z każdą kolejną dawką podnosi się próg wrażliwości organizmu na kokainę. Aby zadziałała, porcje narkotyku muszą być coraz większe. Coraz silniejsze są również skutki uboczne przyjmowania kokainy, podczas gdy pozytywne doświadczenia z tym związane słabną. Ten mechanizm może sprawić, że w pewnym momencie uzależniony przyjmie dawkę, która okaże się dla niego silnie toksyczna, a nawet śmiertelna. Ostre zatrucie kokainą objawia się drgawkami, znacznie podwyższonym ciśnieniem krwi, kołataniem serca, sennością i utratą świadomości. Osoba, która przyjęła zbyt dużą dawkę, umiera przez uduszenie się, ponieważ porażony zostaje ośrodek oddechowy w mózgu.

Jak poznać, że ktoś bierze kokainę – objawy zażywania kokainy

Najłatwiejsze do zaobserwowania symptomy zażywania kokainy to:

• ślady białego proszku na twarzy i ubraniu (jeśli kokaina wciągana jest przez nos);
• przewlekły katar, ciągłe pociąganie nosem, krwawienia z nosa (w przypadku długotrwałego zażywania kokainy nos może ulec odkształceniu, kokaina niszczy chrząstkę);
• przekrwione oczy,
• rozszerzone źrenice,
• ślady ukłuć w okolicy żył (jeśli kokaina zażywana jest w zastrzykach),
• nienaturalne zachowanie: euforia, nadmierna towarzyskość, śmiech, impulsywne, a nawet agresywne, zachowanie, nieadekwatne do bodźca, który je wywołał,
• zmiany zachowania: osoba zażywająca kokainę po epizodach euforii może doświadczać epizodów depresji i lęku,
• zwiększona aktywność fizyczna przez kilkadziesiąt minut,
• częste wychodzenie do toalety (żeby przyjąć kolejną dawkę kokainy),
• utrata apetytu,
• długi,
• rozluźnienie kontaktów z rodziną i dotychczasowymi przyjaciółmi.

Podobne objawy wywołuje zażywanie innych substancji psychoaktywnych, w tym leków psychotropowych i uspokajających. Emocjonalne objawy działania kokainy mogą natomiast przypominać objawy choroby afektywnej dwubiegunowej lub schizofrenii. Należy zatem z dużą dozą ostrożności podchodzić do osoby, u której zauważy się tego rodzaju symptomy. Jeśli chcemy jej pomóc, przede wszystkim powinniśmy wejść z nią w kontakt oparty na zaufaniu, nie stawiać diagnozy, nie oceniać, nastawić się raczej na słuchanie i wspieranie. Bardzo ważne jest też szybkie skierowanie do specjalisty – psychologa, psychiatry lub ośrodka dla osób uzależnionych, gdyż nieumiejętna pomoc może wyrządzić więcej szkód niż pożytku.